Sprachvergleich anhand des Vaterunsers

Das „Vaterunser“ wird in der vergleichenden Sprachwissenschaft gelegentlich zu Hilfe gezogen, um verwandte Sprachvarietäten miteinander zu vergleichen.

Vergleich der Vaterunser-Texte in Sanskrit und Kaschmirisch, um 1850

Eignung für den Sprachvergleich

Das Vater-Unser in mehr als 200 Sprachen und Mundarten, neuerdings gesammelt und aufgestellt von A. Auer von Welsbach mit 55 verschiedenen den Völkern eigenthümlichen Schriftzügen abgedruckt, um 1850

Eine besondere Eignung für den Vergleich verwandter Sprachen hat das Vaterunser aus mehreren Gründen:

• weil es in seiner ursprünglichen Form so alt ist wie die Evangelien nach Matthäus und Lukas und daher auch in einigen ausgestorbenen Sprachen dokumentiert ist, die als gemeinsame Vorfahren heutiger Sprachen in Frage kommen,
• weil es als wichtiger Bestandteil der christlichen Liturgie in die Sprachen fast aller Gegenden der Welt übersetzt wurde, in denen das Christentum verwurzelt ist oder in denen eine Christianisierung stattfand,
• weil es Passagen mit bestimmten grammatischen Formen enthält: Konjunktiv/Subjunktiv, (verneinter) Imperativ, Relativsatz, Adverbialsatz.

Da aber im Umkehrschluss die überwältigende Vielzahl von Konstruktionen in diesem Gebet nicht vorkommt, kann ein wissenschaftlich vollständiger Vergleich anhand des Vaterunsers nicht angestellt werden, wie auch nur Indizien und Beispiele für historische Entwicklungen (z. B. Lautverschiebungen) gefunden werden können, nicht aber Beweise für Verwandtschaftsgrade.

Historische Schriften

Mithridates, Band 1, 1806

Besonders im 19. Jahrhundert war der Vergleich von Sprachen und Schriften der Welt anhand des Vaterunsers populär. Verschiedene Gelehrte zogen – teils aus eigenem Antrieb, teils in akademischem oder höfischem Auftrag – um die Welt und berichteten über ihre Beobachtungen und Aufzeichnungen.

Bekannte Vertreter sind Conrad Gessner mit dem Buch „Mithridates“ (Zürich 1555), in dem 130 Sprachen behandelt werden und 22 Sprachversionen des Vaterunsers aufgeführt sind, Johann Christoph Adelung, Johann Severin Vater und Wilhelm von Humboldt mit dem Werk „Mithridates oder allgemeine Sprachenkunde“ (4 Bd., Berlin 1806–1817), Alois Auer von Welsbach mit „Das Vater-Unser in mehr als 200 Sprachen und Mundarten“ (Wien um 1850, später erweitert und verbreitet unter dem Namen „Sprachenhalle“) und Karl Faulmann mit „Illustrirte Geschichte der Schrift“ (Wien 1880, Nachdruck Nördlingen 1989).

Vorkommen der Variationen in der Praxis

Zu beachten ist, dass einige der dialektalen und mundartlichen Übersetzungen in der kirchlichen Praxis keine Anwendung finden, sondern aus anderen Gründen (z. B. Lokalpatriotismus) erstellt wurden.

So wird in der griechisch-orthodoxen Kirche üblicherweise die altgriechische Version gebetet, obgleich es auch Übersetzungen in die neugriechischen Dialekte gibt. Auch in der römisch-katholischen Kirche werden bestimmte Liturgiesprachen benutzt, so dass in der „Westkirche“ noch gelegentlich auf Lateinisch gebetet wird, wobei jedoch seit der Liturgiereform infolge des Zweiten Vatikanischen Konzils die jeweiligen Landessprachen dominieren. Die Vielfalt an Idiomen und Schriftsystemen im Einflussbereich der russisch-orthodoxen Kirche wird im religiösen Alltag ebenfalls kaum deutlich, wenn auch zunehmend seit dem Zerfall der Sowjetunion.

Ebenfalls erscheint die Vielzahl an Variationen dadurch größer, dass in vielen Regionen zwangsweise Änderungen durch politischen Druck stattfinden, was oft zu der Notwendigkeit führt, ein anderes Schriftsystem zu verwenden, so dass äußerlich völlig verschieden erscheinende Versionen in Wirklichkeit dieselbe gesprochene Sprache darzustellen versuchen. Bei einigen Sprachen wie Gotisch werden auch parallele Versionen angegeben, die sich nur in der Graphie unterscheiden, um die Lesbarkeit zu erhöhen.

Vergleichstabellen

Die folgenden Sprachen werden teilweise in Schriftarten geschrieben, die auf vielen verbreiteten Betriebssystemen nicht standardmäßig dargestellt werden können. Im Anhang finden sich Weblinks zu Fonts, mit denen die Schriftzeichen korrekt dargestellt werden können.

Vergleichstabelle griechischer und romanischer Sprachen

In dieser Tabelle werden zusätzlich zu den griechischen und romanischen Sprachen auch weitere aufgeführt:

1. Albanisch und Armenisch wegen mangelnder sonstiger Zuordenbarkeit und relativer Ähnlichkeit zum Griechischen.
2. Die lateinische Sprache wegen ihrer historischen Bedeutung bei der Entstehung romanischer Idiome.
3. Romanisch-basierte Kreolsprachen.
4. Einige Plansprachen, die weitgehend auf romanischen Sprachen basieren.

Insofern kann diese Tabelle auch als „graeco-latinisch“ angesehen werden, da die übrigen Zweige der latinischen Sprachfamilie entweder zu lange ausgestorben sind, um ein Vaterunser formuliert haben zu können, oder zumindest zu wenig dokumentiert sind.

Sprache	Sprachgebiet	Erstes Auftreten ca.	Ungefährer Mittelpunkt der Region	Vater unser im Himmel,	geheiligt werde Dein Name.	Dein Reich komme.	Dein Wille geschehe	wie im Himmel, so auf Erden.	Unser tägliches Brot gib uns heute.	Und vergib uns unsere Schuld,	wie auch wir vergeben unseren Schuldigern.	Und führe uns nicht in Versuchung,	sondern erlöse uns von dem Bösen.
Albanisch	Albanien u. a.	1050	!519.8413095541.335576541° 20′ N, 19° 50′ O	Ati ynë që je në qiell,	u shenjtërofte emri Yt.	Ardhtë mbretëria Jote,	u bëftë dëshira Jote,	si në qiell, ashtu dhe mbi dhé.	Bukën tonë të përditshme epna ne sot,	dhe falna fajet tona,	sikundër dhe ne ua falim fajtorëve tanë.	Dhe mos na shtjer në ngasje,	por shpëtona nga i ligu.
Armenisch (armenische Schrift und lateinische Transliteration)	Armenien	-500	!544.5111085540.153687540° 9′ N, 44° 31′ O	Հայր Մեր որ յերկինս ես, Hayr mer or erkins es,	սուրբ եղիցի անուն Քո։ surb eğiçi anun kʽo.	Եկեսցէ արքայութիւն Քո։ Ekesçē arkʽayutʽiwn kʽo.	Եղիցին կամք Քո Eğiçin kamkʽ kʽo	որպէս յերկինս եւ յերկրի։ orpēs erkins ew erkri.	Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր։ Zhaç mer hanapazord tur mez aysōr.	եւ թող մեզ զպարտիս մեր, Ew tʽol mez zpartis mer,	որպէս և մեք թողումք մերոց պարտապանաց։ orpēs ew mekʽ tʽolumkʽ meroç partapanaç.	եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն։ Ew mi tanir zmez i pʽorjutʽiwn,	այլ փրկեա զմեզ ի չարէ։ ayl pʽrkea zmez i ç̌arēn.
Koine (Altgriechisch); †	Griechenland, Kirchen	-300	!525.1415255535.331372535° 20′ N, 25° 8′ O	Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς,	ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά Σου•	ἐλθέτω ἡ Βασιλεία Σου•	γενηθήτω τὸ θέλημά Σου,	ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς•	τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον•	καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν,	ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν•	καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν,	ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ.
Neugriechisch, Katharevousa	Griechenland; wird üblicherweise nicht gesprochen	1796	!523.7333335537.983333537° 59′ N, 23° 44′ O	Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς	ἀς ἁγιασθᾐ τὸ ὄνομά σου•	ἀς ἔλθῃ ἡ βασιλεία σου•	ἀς γείνῃ τὸ θέλημά σου,	ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς•	τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς εἰς ἡμᾶς σήμερον.	Καὶ συγχώρησον εἰς ἡμᾶς τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν,	καθὼς καὶ ἡμεῖς συγχωροῦμεν εἰς τοὺς ἁμαρτάνοντας εἰς ἡμᾶς•	Καὶ μὴ φέρῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν,	ἀλλὰ ἐλευθέρωσον ἀπὸ τοῦ πονηροῦ ἡμᾶς.
Neugriechisch (zwei Varianten)	Griechenland (in dieser Sprache wird das Vaterunser üblicherweise nicht gesprochen)	1453	!523.7333335537.983333537° 59′ N, 23° 44′ O	Πατέρα μας, που βρίσκεσαι στους ουρανούς, Πάτερα μας, ποὺ εἶσαι στοὺς οὐρανούς•	κάνε να σε δοξάσουν όλοι ως Θεό, ἂς ἁγιαστῆ τ' ὄνομά σου.	να έρθει η βασιλεία σου• Ἂς ἔρθη ἡ βασιλεία σου.	να γίνει το θέλημά σου και από τους ανθρώπους, Ἂς γίνη τὸ θέλημά σου,	όπως γίνεται από τις ουράνιες δυνάμεις. ὅπως στὸν οὐρανὸ ἔτσι καὶ στὴ γῆ.	Δώσε μας σήμερα τον απαραίτητο για τη ζωή μας άρτο. Τὸ ψωμί μας τὸ καθημερινὸ δῶσε μας σήμερα.	Και χάρισέ μας τα χρέη των αμαρτιών μας, Καὶ συχώρεσέ μας τὰ χρέη μας,	όπως κι εμείς τα χαρίζουμε στους δικούς μας οφειλέτες. ὅπος κι' ἐμεῖς συχωροῦμε τοὺς χρεωφειλέτες μας.	Και μη μας αφήσεις να πέσουμε σε πειρασμό, Καὶ μὴ μᾶς φέρης σὲ πειρασμό	αλλά γλίτωσέ μας από τον πονηρό. ἀλλὰ λευτέρωσέ μας ἀπὸ τὸν πονηρό.
Tsakonisch (zwei Varianten)	Ostpeloponnes	1668	!522.3901375537.501010537° 30′ N, 22° 23′ O	Ἀφένγα νάμου π' ἔσσι στον οὐρανέ. Αφέγκη νάμου π' έσι τον ουρανέ.	Νὰ ἔννι ἁγιαστὲ τὸ ὀνουμάντι, Να ένι αγιαστέ το όνουμά ντι,	νὰ μόλῃ ἁ βασιλειάντι, να μόλει α βασιλεία ντι,	νὰ ναθῇ τὸ θελημάντι, να ναθεί το θέλημά ντι	σὰν τὸν οὐρανὲ, ἔζρου ζὲ τὰν ἰγῇ. όπου τον ουρανέ έτρου τόσι ταν-ι-γή.	Τὸν ἄνθε τὸν ἐπιούσιον δί νάμου νί σάμερε, Τον άντε τον επιούσιε (ταρ αμερή) δι νι νάμου σάμερε	ζὲ ἄφε νάμου τὰ χρίε νάμου τόσι άφε νάμου τα χρία νάμου	καθοὺ ζὲ ἐνὺ ἐμμαφῖντε τοῦ χρεουφελῖτε νάμου, όπουρ έμε αφίντε τσ' ενεί του χρεώστοι νάμου	ζὲ μὴ νὰ φερίζερε ἐμούνανε 'σ' κειρασμὸν, τόσι να μη νάμου φέρερε σε κειρασμό,	ἀλλὰ ἐλευτέρου νάμου ἀπὸ τὸ κακόν. αλλά ελευτέρου νάμου από το κακό.
Pontisch	Südschwarzmeer	?	!533.7719735541.343825541° 21′ N, 33° 46′ O	Ουράνιε πατέρα μουν,	ν' αγιάζ' τ' όνομα σ',	να έρται η βασιλεία σ',	το θέλεμα σ' να 'ίνεται,	άμον 'ς σον ουρανόν και σην γήν.	Τ' αναγκαίον μανάχα ψωμίν εμούν δώσ' 'μας οσήμερον,	και σ'χώρεσον τα αμαρτίας εμούν	άμον το ο' χωρούμε κι εμείς ατείντ'ς τ' έβλαψαν εμάς.	Μη θέκ'ς εμάς 'ς σον πειρασμόν	και απεμάκρυνον απ' εμάς το κακόν.
Apulisches Griko	Apulien	?	!518.2616675540.158056540° 9′ N, 18° 16′ O	Patrimò pu stei stin ajèra,	pu n’ajasti o Nomà-su,	pu n’arti i Vasilìa-su,	Pu na jettì to telimà-su,	pos stin ajèra, jùs stin ghì.	Dòstu es emà to fsomì simmerinò.	Fsexorisò-mma tes amartìe-mma,	pos emì efsexorùme us addù,	ce na mi mas fèri es ton àscimo,	ce vlèfse-ma es pa' kkakò.
Kretisches Griechisch	Kreta	1700	!524.9389655535.209722535° 13′ N, 24° 56′ O	Αφέντη πού ’σαι ’σ ουρανούς,	να ’ν’ άγιο τ’ όνομα σου,	όντε θα ’ρθείς σαν βασιλιάς	το θέλημα σου ας γίνει	πάνω στη γής, ετσά απού ’ναι στα ουράνια.	Το σημερνό μας το ψωμί δόκε μας μονιτάρου,	τα λάθητα πού κάνουμε οι γι-απατοί μας σχώρνα	όπως κι εμείς τσι κάκητες των αλλονώ σχωρνούμε.	Μη βάνεις μασ σε πειρασμό κι από κακό μαργιόλικο	θε μου ξεμίστευγε μας.
Zypriotisch	Zypern	1453	!533.2226565535.034494535° 2′ N, 33° 13′ O	Badera mas is don uranon,	na ayasti do onoman su.	Na erti i vasilia su.	Na yini do theliman su,	obos is don uranon etsi je is din yin.	Dhose mas simmera do psumin mas do anangeon.	Je sihhora mas da ftesimada mas,	obos je emis sihhorumen jinus bu mas iftesin.	Je men mas feris se birasmon,	alla ghlidose mas bu do gagon.
Lateinisch; (†)	Rom, Kirchen	-75	!512.4804695541.877741541° 53′ N, 12° 29′ O	Pater noster, qui es in caelis,	sanctificetur nomen tuum.	Adveniat regnum tuum.	Fiat voluntas tua,	sicut in caelo, et in terra.	Panem nostrum quotidianum da nobis hodie,	et dimitte nobis debita nostra	sicut et nos dimittimus debitoribus nostris.	Et ne nos inducas in tentationem,	sed libera nos a malo.
Portugiesisch (nebst brasilianischer Variante)	Portugal u. a.	1100	!491.9909675539.859155539° 52′ N, 8° 1′ W	Pai Nosso, que estais nos Céus, Pai nosso, que estás nos céus,	Santificado seja o Vosso nome. santificado seja o teu nome;	Venha a nós o Vosso reino, Venha o teu reino,	Seja feita a Vossa vontade seja feita a tua vontade,	Assim na Terra como no Céu. assim na terra como no céu;	O pão nosso de cada dia nos dai hoje. O pão nosso de cada dia nos da hoje;	Perdoai-nos as nossas ofensas E perdoa-nos as nosses dividas,	Assim como nós perdoamos a quem nos tem ofendido assim como nos perdoamos aos nossos devedores;	E não nos deixeis cair em tentação E não nos induzas a tentação;	Mas livrai-nos do mal. mas livra-nos do mal;
Crioulo	Kap Verde	1500	!475.9729005516.119708516° 7′ N, 24° 2′ W	Nos Pai qui é na céu,	santificóde bos nom,	bem’nu bos reinu,	feit’ vos vontadi	na terra modi qui na céu.	Pam nos di tudo dia bo da’nu odje,	bo perdon’nu nos ofensa modi	qui nos perdon ques qui nos ofendi,	e bo ca tchá nu caí na tentação,	ma bo livrá nu di mal.
Burgher	Sri Lanka	1600	!580.6835945507.59121857° 35′ N, 80° 41′ O	Pai nosse qui está ne céos,	santificádo seja tua nomi,	venho nós a tua Reyno,	seja fêto a tua vontade,	assi ne terra, como ne céos;	O pan nosse de cada dia nos dá ojo,	e perdová nós nosse dívidas,	assi como nós perdovamos nosse dividóris,	e nan nos desse caí em tentaçan,	mas livra nós de mal.
Mirandés	Nordostportugal	1150	!493.2763675541.640078541° 38′ N, 6° 43′ W	Nôsso padre del cíelo,	santificado ye l tou nome,	víenga a nós l tou reino,	faga-se la tua veluntade	assi na tíerra como ne cíelo.	L nôsso pan de cada die da-ne-lo hoije,	i perdona las nôssas oufensas	como nós tamíen perdonamos ls que nos oufenden.	Non mos deixes caier na tentacion	i lhibra-nos del mal.
Galicisch	Nordwestspanien	800	!492.3535165542.811522542° 49′ N, 7° 39′ W	Noso Pai que estás no ceo:	santificado sexa o teu nome,	veña a nós o teu reino	e fágase a túa vontade	aquí na terra coma no ceo.	O noso pan de cada día dánolo hoxe;	e perdóano-las nosas ofensas	como tamén perdoamos nós a quen nos ten ofendido;	e non nos deixes caer na tentación,	mais líbranos do mal.
Asturisch	Nordspanien	1155	!494.3310555543.165123543° 10′ N, 5° 40′ W	Padre nuesu que tas en cielu:	santificáu seya'l to nome,	amiye'l to reinu,	fáigase la to voluntá	lo mesmo na tierra qu’en cielu.	El nuesu pan de tolos díes, dánoslo güei,	perdónamos les nueses ofenses	lo mesmo que nós facemos, colos que mos faltaren;	nun mos dexes cayer na tentación,	y llíbramos del mal.
Extremadurisch	Westspanien	1150	!493.7158205539.470125539° 28′ N, 6° 17′ W	Pairi muestru qu’estás nel cielu.	Santificau seya el tu nombri	venga a musotrus el tu reinu.	Hágasi la tu voluntá	assina ena tierra cumu nel cielu.	Damus oi el muestru pan de ca dia	i perdónamus las muestras ofensas	assín cumu musotrus perdonamus a los que mos ofendin;	nu mos ehis cayel ena tentación	i líbramus del mal.
Castú	Westspanien	1921	!493.7158205539.470125539° 28′ N, 6° 17′ W	Pare nuestru que estás nel cielu.	Santificau sea el tu nombri	venga a nojotrus el tu reinu.	Jágase la tu voluntá	asina en la tierra comu en el cielu.	Damos hoy el nuestru pan de cá día	y perdónamos las nuestras ofensas	como nojostrus perdonamos a los que mos ofenden;	no mos dejis cael en tentación	y líbramos del mal.
Spanisch	Spanien u. a.	400	!496.2921145540.417678540° 25′ N, 3° 42′ W	Padre nuestro que estás en el cielo,	santificado sea tu nombre.	Venga tu reino.	Hágase tu voluntad,	en la tierra como en el cielo.	Danos hoy nuestro pan de cada día.	Perdona nuestras ofensas,	como también nosotros perdonamos a los que nos ofenden.	No nos dejes caer en tentación,	y líbranos del mal.
Mozarabisch; †	Spanien, Kirchen	500	!496.2921145540.417678540° 25′ N, 3° 42′ W	Padre nuoso dal ciel	sanctificadu sia al teu nomne	venga a nos al teu reynu	ed faya-se al tua voluntade	ansi en al tierra quomo en al ciel.	Al pane nuostru de cada dia da-nos-lu huoi	e perdonad-nos al nuostras offensas	quomo nos autrossi perdonamos al qui nos offended	ed non nos layšes cadere in al tentatzione	ed liberad-nos dal male
Chabacano	Philippinen	1650	!623.2226565511.867351511° 52′ N, 123° 13′ O	Tata diamon talli na cielo,	bendito el di Uste nombre.	Manda vene el de Uste Reino.	Ace el di Uste voluntad	aqui na tierra, igual como alli na cielo.	Dale kanamon el pan para cada dia.	Perdona el diamon maga culpa,	como ta perdona kame con aquellos tiene culpa kanamon.	No deja que ay cae kame na tentacion	Y libra kanamon del mal.
Zamboangueño	Südphilippinen	1650	!625.1123055507.79807957° 48′ N, 125° 7′ O	Tata de amon talli na cielo,	bendito el de Usted nombre.	Manda vene con el de Usted reino;	Hace el de Usted voluntad	aqui na tierra, igual como alli na cielo.	Dale kanamon el pan para cada dia.	Perdona el de amon maga culpa,	como ta perdona kame con aquellos, quien tiene culpa kanamon.	No deja que hay cae kame na tentacion	y libra kanamon na mal.
Caviteño	Nordphilippinen	1650	!621.2890635516.972741516° 58′ N, 121° 17′ O	Niso Tata Qui ta na cielo,	quida santificao Tu nombre.	Manda vini con niso Tu reino;	Sigui el qui quiere Tu	aqui na tierra, igual como na cielo!	Dali con niso ahora, niso comida para todo el dia.	Perdona el mga culpa di niso,	si que laya ta perdona niso con aquel mga qui tiene culpa con niso.	No dija qui cai niso na tentacion,	pero salva con niso na malo.
Ternateño	Ternate, Indonesien	1550	!627.3425295500.81433450° 49′ N, 127° 21′ O	Padri di mijotru ta allí na cielo,	quidá alabaó Bo nombre.	Viní con mijotru Bo reino;	Siguí cosa qui Bo mandá	aquí na tiehra, parejo allí na cielo!	Dali con mijotro esti día, el cumida di mijotro para cada día.	Perdoná quél mgá culpa ya hací mijotro con Bo,	como ta perdoná mijotro ‘quel mga culpa ya hací el mga otro genti cun mijotro.	No dijá qui caí mijotru na tintación,	sinó hací librá con mijotro na malo.
Aragonesisch	Nordspanien	800	!499.2089845541.640078541° 38′ N, 0° 47′ W	Pai nuestro, que yes en o zielo	santificato siga o tuyo nombre;	bienga ta nusatros o reino tuyo;	y se faiga la tuya boluntá	en la en a tierra como en o zielo.	O pan nuestro de cada diya da-lo-mos güei;	perdona las nuestras faltas	como tamién nusatros perdonamos a os que mos faltan;	no mos dixes cayer n’a tentazión	y libera-mos d’o mal.
Katalanisch	Nordostspanien u. a.	900	!502.1700375541.387007541° 23′ N, 2° 10′ O	Pare nostre, que esteu en el cel:	Sigui santificat el vostre nom.	Vingui a nosaltres el vostre regne.	Façis la vostra voluntat,	així a la terra com es fa en el cel.	El nostre pa de cada dia doneu-nos el dia d’avui.	I perdoneu les nostres culpes,	així com nosaltres perdonem els nostres deutors.	I no permeteu que nosaltres caiguem a la temptació,	ens deslliureu-nos de qualsevol mal.
Mallorquinisch	Balearische Inseln	1229	!502.9498295539.613094539° 37′ N, 2° 57′ O	Pare nostre, que estau en el cel:	Sigui santificat el vostre nom.	Véngui a nosaltres el vostre regne.	Es faci la vostra voluntat,	aixi a la terra com es fa en el cel.	El nostre pa de cada dia donau-nos el dia d’avui.	I perdonau les nostres culpes,	aixi com nosaltres perdonam els nostres deutors.	I no permeteu que nosaltres caiguem a la temptació,	ans alliberau-nos de qualsevol mal.
Valencianisch	Valencia	1346	!499.6226885539.467574539° 28′ N, 0° 23′ W	Pare nostre que esteu en el cel,	siga santificat el vostre nom,	vinga a nosaltres el vostre Regne,	faça’s la vostra voluntat	així a la terra com es fa en el cel;	el nostre pa de cada dia doneu-nos el dia de hui,	i perdoneu les nostres culpes	així com nosaltres perdonem els nostres deutors	i no permeteu que nosatres caiguem a la tentació	ans allibereu-nos de qualsevol mal.
Algherese	Alghero, Sardinien	1400	!508.3220585540.557928540° 33′ N, 8° 19′ O	Pare nostro, que sés en lo cel,	sia santificat lo teu nom,	vengui a nosaltros lo tou regn.	Sia feta la tua voluntat,	com en lo cel així en la terra.	Dona-nos avui lo pa nostro de cada dia,	i perdona-nos los nostros pecats,	així com nosaltros perdonem a los nostros enemics.	No nos deixis caure en tentació	ma llibera-nos de cada mal
Aranesisch	Val d’Aran, Pyrenäen	1000	!500.7573705542.798928542° 48′ N, 0° 45′ O	Paire Nòstre qu’ei ath cèl,	qu’eth tièu nòm sia sanctificat;	qu’eth tièu règne venga.	qu’era tia volontat sia hèita	ara tèrra coma ath cèl.	Dòna-nos agüèi eth nòstre pan de cada dia,	e perdona-nos es nòstres ofènses	coma nosàti perdonam es d’aqueths que nos an ofensats	e no nos deishes pas caure en tentacion;	mai deliura-nos deth malin.
Okzitanisch	Südfrankreich	800	!501.4473805543.604874543° 36′ N, 1° 27′ O	Paire nòstre que siès dins lo cèl,	que ton nom se santifique,	que ton rènhe nos avenga,	que ta volontat se faga	sus la tèrra coma dins lo cèl.	Dona-nos nòstre pan de cada jorn,	perdona-nos nòstres deutes	coma nosautres perdonam als nòstres debitors	e fai que tombèm pas dins la tentacion	mas deliura-nos del mal.
Gaskognisch	Südwestfrankreich	1000	!499.5002085543.887238543° 53′ N, 0° 30′ W	Pair noste qui ès dens lo cèu,	que ton nom se santifique,	que ton renhe nos avenga,	que ta volentat se hasca	sus la tèrra coma dens lo cèu.	Dona-nos uei noste pan de cada jorn,	perdona-nos nostes deutes	coma nosauts perdonam aus nostes debitors	e hè que tombem pas dens la temptacion	mès deliura-nos deu mau.
Provenzalisch	Südfrankreich	1600	!505.4454645543.526246543° 32′ N, 5° 27′ O	Paire nostre que siés dins lou cèu,	que toun noum se santifique,	que toun Règne nous avèngue,	que ta volonta se fague	sus la terro coume dins lou cèu.	Douno nous vuei noste pan de cade jour,	perdouno nous nòsti dèute	coume nous autre perdounan à nòsti debitour.	E fai que toumben pas dins la tentacioun,	mai deliéuro nous dóu mau.
Nissart	Nizza, Südostfrankreich	1800?	!507.2619635543.710172543° 43′ N, 7° 16′ O	Paire noastre que siatz en ciel,	Que lo voastre nom sigue sanctificat,	Que lo voastre rènho arribe,	Que la voastra volontat sigue facha	Sus la terra coma au ciel.	Donatz-nen ancuei lo noastre pan de cada jorn,	Perdonatz-nen li noastri ofensas	Coma perdonam en aquelu que n' an ofendut.	Non nen laissetz sucombar a la tentacion,	Mas liberatz-nen dau mau.
Französisch	Frankreich u. a.	842	!502.3211175548.865488548° 52′ N, 2° 19′ O	Notre Père, qui es aux cieux,	Que ton nom soit sanctifié,	Que ton règne vienne,	Que ta volonté soit faite	sur la terre comme au ciel.	Donne-nous aujourd’hui notre pain de ce jour	Pardonne-nous nos offenses,	Comme nous pardonnons aussi à ceux qui nous ont offensés	Et ne nous soumets pas à la tentation,	Mais délivre-nous du mal.
Berrichon	Zentralfrankreich	980?	!502.3966505547.083610547° 5′ N, 2° 24′ O	Nouestre Pere, che sias dins l’ou ciel,	vouestre nom siet santifia,	vouestre royame nous arribe,	vouestre volontà siet fache	a la terre, comme a ou ciel,	dona nous aujourdhui nouestre pan quotidien,	e perdona nous nouestros debits,	como nos outros pardonem a na quotiesque nous an offensa,	et ne nous laissa pas tomber dins la tentation,	mai delivra nous dou mal.
Jèrriais	Insel Jersey	1204	!497.8672795549.220064549° 13′ N, 2° 8′ W	Nouot’ Péthe qu’es au ciel	qu'Tan nom sait sanctifié	qu'Tan règne veinge	qu'Ta volanté sait faite	sus la tèrre coumme au ciel	baille-nouos aniet not’ pain d'la journée	et nouos pardonne nouos offenses	coumme nou pardonne les cheins tchi nouos ont offensé	et n'nouos mène pon dans la tentâtion	mais délivre-nouos du ma
Picardisch	Nordostfrankreich	980?	!502.2906125549.898678549° 54′ N, 2° 17′ O	Vous no Pa, qu' vos ètes ô Cièl,	Qu' vo nom sunche sanctifieu,	Qu' vo rin.gne ariviche,	Qu' tout chô qu' vos voleuz sunche fét	Dôchi, come é ôt.	Douneuz-nous ôjordwî eùl pin qu' nos d' avons danjeu tous lès joûs.	Pardouneuz-nous chô qu' nos avons fét d' mô	dë l' min.me maniêre quë nos pardounons à lès ciuns qui nos ont fét du tôrt.	Èt fètes quë nos n' sunche gneu ratireus pô djâle,	mès dèlèbèreuz-nous dou mô.
Wallonisch	Belgien u. a.	980	!504.4378975550.411714550° 25′ N, 4° 26′ O	Vos, nosse Pére, k’ est e cir,	Ki vosse no seuye beni,	Vegne li djoû k’ on vs ricnoxhrè come Rwè,	K' on vs xhoute	sol tere, come e cir.	Dinoz-nos ouy nosse pwin po l' djournêye;	Fijhoz ene croes so tos nos måkmints,	come nos l' fijhans avou po les måkmints des ôtes.	Ni nos leyîz nén aler a voleur må fé,	mins tchessîz l' må erî d' nozôtes.
Rumantsch Grischun	Schweiz u. a.; eine konstruierte Schrift-Variante der rätoromanischen Sprachen	1982	!509.5306835546.849450546° 51′ N, 9° 32′ O	Bab noss, ti che es en tschiel,	sanctifitgà vegnia tes num;	tes reginavel vegnia tar nus,	tia veglia daventia,	sin terra sco en tschiel.	Noss paun da mintgadi dà a nus oz,	ed ans perduna noss debits,	sco era nus perdunain a noss debiturs.	E n’ans maina betg en empruvament,	ma spendra nus dal mal.
Sursilvan	Surselva-Tal, Graubünden	500?	!509.0067295546.741272546° 44′ N, 9° 0′ O	Bab nos qual che ti eis en tschiel,	sogns vegni fatg il tiu num,	tiu reginavel vegni tier nus,	tia veglia daventa	sin tiara sco en tschiel.	Nies paun da mintga di dai a nus oz,	perduna a nus nos puccaus,	sco nus perdunein a nos culponts	e meina nus buc en empruament,	mobein spendra nus dal mal.
Sutsilvan	Domleschg, Heinzenberg, Schams	500?	!509.4379435546.732566546° 44′ N, 9° 26′ O	Bab noss, igl qual ca tei es an tschiel!	Sontg vigni fatg igl tieus num!	Il tieus raginavel vigni na tier nus!	La ti viglia davainti	sen teara sco an tschiel!	De a nus oz igl noss pàn da mintga di!	A perdùna igls noss putgeas	sco nus pardunagn ear aglis noss culpànts.	A betga nus manar an ampruamaint,	ma nus spendra digl mal.
Surmiran	Oberhalbstein, Teile des Albulatals	500?	!509.5938115546.598506546° 36′ N, 9° 36′ O	Bab noss, tgi te ist ainten tschiel.	Santifitgia seia igl ties nom.	Igl ties reginavel vigna.	La tia viglia davainta	sen tera scu ainten tschiel.	Igl noss pan da mintgade dô a nous oz.	E pardun'a nous igls noss dabets,	scu er nous vagn parduno agls noss debituors.	Betg laschans crudar an malapruamaint,	ma spendra nous digl mal.
Putér	Oberengadin, Bergün	500?	!509.7465905546.624684546° 37′ N, 9° 45′ O	Bap nos, tü chi est in tschêl!	Sanctificho vegna tieu nom!	Tieu reginam vegna tiers nus!	Tia voglia dvainta	in terra scu in tschêl!	Nos paun d’iminchadi do a nus hoz!	E parduna'ns noss dbits	scu cha eir nus pardunains a noss debitaduors!	E nun ans mner in appruvamaint,	ma spendra'ns dal mel!
Vallader	Unterengadin, Val Müstair	500?	!510.0947835546.700142546° 42′ N, 10° 6′ O	Bap nos, tu chi est in tschêl!	Fat sonch vegna teis nom!	Teis reginam vegna nanpro!	Tia vöglia dvainta	sco in tschêl eir sun terra!	Nos pan d’iminchadi dà a nus hoz!	E parduna'ns noss debits,	sco cha eir nus pardunain a noss debitaduors!	E nun ans manar in provamaint,	ma spendra'ns dal mal!
Korsisch	Korsika	900	!509.1351325542.120636542° 7′ N, 9° 8′ O	Patre nostru chì sì in celu,	ch'ellu sia santificatu u to nome;	ch'ellu venga u to regnu;	ch'ella sia fatta a to vuluntà,	in terra cum'è in celu.	Dacci oghjeghjornu u nostru pane cutidianu;	è rimettici i nostri debbiti,	cum'è no i rimettimu à i nostri debbitori;	ùn ci induce micca in tentazione,	ma francaci da u male.
Italienisch	Italien u. a.	960	!512.4804695541.877741541° 53′ N, 12° 29′ O	Padre nostro, che sei nei cieli,	sia santificato il tuo nome.	Venga il tuo regno.	Sia fatta la tua volontà,	come in cielo così in terra.	Dacci oggi il nostro pane quotidiano	E rimetti a noi i nostri debiti,	come noi li rimettiamo ai nostri debitori.	E non ci indurre in tentazione,	ma liberaci dal male.
Sizilianisch	Sizilien	1100?	!514.1888435537.614231537° 37′ N, 14° 11′ O	Patri nostru, ca siti nnô celu,	Fussi santificatu lu nomu vostru.	Vinissi n prescia lu regnu vostru,	Fussi faciuta la vostra Divina Vuluntati,	Comu nnô celu, d’accussì nnâ terra.	Ni dati sta jurnata lu nostru panuzzu cutiddianu,	E ni pirdunati li nostri piccati,	D’accussì niàvutri li pirdunamu ê nostri dibbitura.	E mancu ni lassati a cascari nnâ tintazzioni,	Ma ni scanzati dû mali.
Salentinisch	Region Salento, Südostitalien	1100?	!517.7264405540.476203540° 29′ N, 17° 44′ O	Sire nesciu ca stai an cielu	Cu'bbessa santificatu lu nume tou	Cu'bbegna 'mprima lu regnu tou	Cu'bbessa sempre fatta la Vuluntate toa	Comu an cielu cussì an terra	Dànnilu osce lu pane quotidianu nesciu	E perdunanni li peccati nesci	Cussì comu nui li rimentimu a li nemici nesci	E nu' lassare cu cadimu ’n tentazzione	ma 'lléandenni te lu male.
Tarantinisch	Tarent, Südostitalien	1000?	!517.2431925540.471253540° 28′ N, 17° 15′ O	Paternostre ca si’ jndr'à 'u cìele,	cu ssia sandefecáte ‘u nome tuje,	cu avéne ‘u règne tuje	e ccu ssia fatta ‘a vuledà toje.	cume jndr'à 'u cìele e nderre.	Danne ôsce ‘u pane nuèstre sciurnalére,	danne le dìebbete nuèstre,	cume nu’ le dame a lle debbeture nuèstre,	e no’ n’annùscere ‘ndendazzióne	e llìbberene d’ô male.
Neapolitanisch	Neapel, Südwestitalien	1000?	!514.2501035540.848949540° 51′ N, 14° 15′ O	Pate nuoste ca staje ncielo,	santificammo 'o nomme tujo	faje vení 'o regno tujo,	sempe c' 'a vuluntà toja,	accussí ncielo e nterra.	Fance avè 'o ppane tutt’ 'e juorne	lèvece 'e rièbbete	comme nuje 'e llevamme all'ate,	nun nce fa spantecà,	e llevace 'o male 'a tuorno.
Nordkalabrisch	Kalabrien, Süditalien	1000?	!516.5563965539.113014539° 7′ N, 16° 33′ O	Patre nuorru chi sta ntru cielu,	chi sia santificatu u nume tuoio,	venisse u riegnu tuoio,	se facisse a vuluntà tuoia,	sia ntru cielu ca nterra.	Ranne oje u pane nuorro e tutti i juorni,	perdunacce i rebita nuorri,	cumu nue perdunammu i rebituri nuorri.	Un ce mannare ntra tentazione,	ma liberacce e ru male.
Kalabrisch	Bereich des Berges Poro, Kalabrien	1000?	!515.9102205538.604932538° 36′ N, 15° 55′ O	Patri nostru, chi si nt'o celu,	u nomi Toi u jè santificatu,	u veni u regnu Toi,	e pemm’u jè fatta a volontà Toi,	comu nt'o celu, cusì subb’a terra.	Dandi oi u pani nostru d’ogni jornu,	e càcciandi i debbita nostri,	comu nui nc'i cacciamu e debbitura nostri,	e no' ndi portari nt'a tentazzioni,	ma libbaràndi d’u mali.
Catanzarese	Catanzaro, Kalabrien	1000?	!516.5889485538.909586538° 55′ N, 16° 35′ O	Patra nostru, chi si' ntô cielu,	sia santificatu u noma toi,	ma vena u regnu toi,	e pemm'a vena fhatta a volontà toi,	comu’n cielu, puru ntà terra,	Danni oja u pana nostru quotidianu,	e cacciani i nostri debbiti,	cumu nui i cacciamu ali nostri debbitùri,	e u'unni lassara cadire nta tentazione,	ma lìbberacci d’u male.
Cosentino	Cosenza, Kalabrien	1000?	!516.2475995539.306858539° 18′ N, 16° 15′ O	Patre nùastru, ca si' ntru cielu,	sia santificatu u nume tua,	venissa u règnu tua,	si facissa a vuluntà tua,	cumu aru cielu d’accussì sup'a terra.	Dùnani oji u pane nùastru quotidianu,	e cacciani i nuastri debbiti,	cumu nua ii cacciamu ari nùastri dibbitùri,	e 'un ni lassa' cada ntra tentazione,	ma lìbberani d’u male.
Reggino	Reggio di Calabria, Kalabrien	1000?	!515.6508835538.110113538° 7′ N, 15° 39′ O	Patri nostru, chi ssi ntô cielu,	m’esti santificatu u nomu Toi,	mi veni u regnu Toi,	e mi si faci 'a volontà Tua,	comu ntô cielu, cusì 'ntà terra.	Randi oji 'u pani nostru d’ogni jornu,	e càcciandi i debbiti nostri,	comu nui nc'î cacciamu ê debbituri nostri,	e nno’ ndi purtari â tentazzioni,	ma libberàndi rû mali.
Sardisch	Sardinien	900	!509.0856935540.086477540° 5′ N, 9° 5′ O	Babbu nostru, chi stas in sos celos,	Santificadu siat su numene Tuu;	Benjat a nois su rennu Tuu;	Siat fatta sa voluntade Tua	Comente in su celu in sa terra.	Dae-nos oe su pane nostru cotidianu,	Perdona-nos sos peccados nostros	Comente nois los perdonamus;	Libera da onji tentathione,	Libera-nos a male.
Venetisch	Venedig, Ostitalien	1300	!512.0780945545.554449545° 33′ N, 12° 5′ O	Pare Nostro che Te si nei ciei	Sia santificà el to nome	Vegna el to Regno	Sia fata ea To vołontà	in tera così come ea xe fata nei ciei.	Dane unquo el nostro pan quotidiano	Rimeti a nialtri i nostri debiti	Come noialtri i rimetemo ai nostri debitori	E non sta portarne in tentathion	Ma liberane dal maigno.
Emilianisch	Emilia, Norditalien	1200?	!510.5908205544.738930544° 44′ N, 10° 35′ O	Pader noster, ch’ t'ì in zil,	sia santificâ al to nom,	vegna al to regn,	sia fatta la to vuluntâ	com in zil anc in têrra.	Dazz'incù al noster pan per sustintameint	e dscanzella i nuster dêbit,	com nú i dscanzlein a qui, ch'ein nuster debitur	e en' permetter ch'a z'arrindamn' alla tentazion,	ma liberez’ dal mal.
Bolognesisch	Provinz Bologna, Norditalien	1200?	!511.3430405544.495220544° 30′ N, 11° 21′ O	Pèder nòster, ch't î int al zîl,	ch'al séppa santifichè al tô nómm,	ch'ai véggna al tô raggn,	ch'ai séppa fâta la tô volontè,	cómm in zîl, acsé anc in tèra.	Dâs incû al nòster pan d ògni dé,	e dscanzèla i nûster dèbet,	cme nuèter a i dscanzlän ai nûster debitûr,	e brîsa lasèr ch'a cascaggna in tentaziån,	mo lébbres dal mèl.
Piemontesisch	Piemont, Nordwestitalien	1200	!507.6695305545.076725545° 5′ N, 7° 40′ O	Pare nòstr che it ses an cel,	a sia santificà tò Nòm,	a ven-a tò regn,	as fasa Toa volontà	coma ant ël cel così an tèra.	Dane ancheuj ël pan ëd tuti ij dì,	përdon-ne ij nòstri dèbit,	coma noi i përdonoma ai nòstri debitor,	slontan-a da noi la tentassion	e ten-ne san dal mal.
Ligurisch	Monaco, Westitalien	1200?	!508.9292245544.418007544° 25′ N, 8° 56′ O	Poae nostro che sei nei çê,	o vostro nomme seja santificao.	Vegna o vostro regno,	si faza a vostra voentae	comme in çê, cosi in taera.	O pane nostro quotidiano deeme ancheu,	e perdonè a noiâtri i nostri debiti,	comme noiâtri perdonemo i nostri debitoi,	e no ci lasciè cadè ne tentazion	ma liberateci da mä.
Westlombardisch (Milanes) (traditionelle und moderne Graphie)	Norditalien, Schweiz	1200?	!508.9208985546.038923546° 2′ N, 8° 55′ O	Pader Noster che te séet in Ciel, Pádër Nòstër chë të séet in Céel,	che'l sia fáa sant el tò Nomm, chë'l sia fáa sánt ël tò Nòm,	che'l vegna el tò Regn, chë'l vegna 'l tò Réegn,	el sia fáa el tò Vorè, chë'l sia fáa 'l tò Vurè,	inscí 'ma in Ciel, anch in su la terra. inscí 'ma in Céel, anch in sü la tèra.	Dann incoeu el noster pan de tucc i dí, Dàn incö 'l nòstër pàn dë tüc' i dí,	e perdonen i noster peccáa e përdúnen i nòstër pecáa	inscí com anca numm ghe perdonom a quij che n'hann fáa on tort, inscí cum anca nüm ghë përdúnum a quij chë n'hàn fáa un tòrt,	e menen minga in de la tentazion, e ménen minga in dë la tentassiún,	ma liberen del máa ma libéren dël máa
Ostlombardisch (Bergamasc, traditionelle Graphie)	Norditalien	1200?	!509.6666675545.700000545° 42′ N, 9° 40′ O	O nost pader che sé in siel,	al sies santificat ol tò nom,	al vegne ol tò regn,	al sies fac la tò olontà,	come in siel, così ach in terra.	Dam incö ol nost pà de töcc i dé,	e dunem i nos'c debec,	come noter am ghi duna ai nos'c debitur.	E fam mia borlà in tentassiú,	ma liberem del mal
Ladinisch	Norditalien	500	!512.1386055546.537314546° 32′ N, 12° 8′ O	Pere nost, che t’ies en ciel,	sibe santificà ti inuem,	vënie ti rëni,	sibe fata ti ulentà,	coche en ciel enscì en tiëra.	Dànes encuei nosc pan d’uni di	y làscenes dò nosc debic,	coche nëus i lacion dò a nosc debitëures,	y no nes mené tla tentazion,	ma dlìbrenes dal mel.
Furlanisch	Friaul, Nordostitalien	1000	!513.2378715546.066003546° 4′ N, 13° 14′ O	Pari nestri che tu sês in cîl,	che al sedi santifiât il to nom,	che al vegni il to ream,	che e sedi fate la tô volontât	sicu in cîl cussì ancje in tiere.	Danus vuê il nestri pan cotidian	e pardoninus i nestris debits	sicu ancje nô ur ai pardonìn ai nestris debitôrs	E no stâ menânus in tentazion	ma liberinus dal mâl.
Triestino	Triest, Nordostitalien	1800	!513.7742385545.647506545° 39′ N, 13° 46′ O	Pare nostro che te son nei celi	che sia benedido el tuo nome	che vegni el tuo regno	sia fata la tua volontà	come in cel cussì in tera	dane ogi el nostro pan cuotidian	e rimetine i nostri debiti	come noi ghe li rimetemo ai nostri debitori	e no indurne in tentazion	ma liberine dal mal.
Dalmatisch († 1898)	Dalmatien, Westkroatien	700	!516.4394095543.520330543° 31′ N, 16° 26′ O	Tuota nuester, che te sante intel sil,	sait santificuot el naun to.	Vigna el raigno to.	Sait fuot la voluntuot toa,	coisa in sil, coisa in tiara.	Duote costa dai el pun nuester cotidiun.	E remetiaj le nuestre debete,	coisa nojiltri remetiaime a i nuestri debetuar.	E naun ne menur in tentatiaun,	miu deleberiajne dal mal.
Rumänisch	Rumänien u. a.	1532	!525.3564455546.164614546° 10′ N, 25° 21′ O	Tatăl nostru care ești în ceruri,	sființească-Se numele Tău.	Vie împărăția Ta.	Facă-se voia Ta,	precum în cer, așa și pe pământ.	Pâinea noastră cea de toate zilele dă-ne-o nouă astăzi.	Și ne iartă nouă păcatele noastre,	precum și noi iertăm greșiților noștri.	Și nu ne duce pe noi în ispită,	ci ne mântuiește de cel rău.
Istrorumänisch	Istrien, Kroatien	1700	!513.9361575545.236218545° 14′ N, 13° 56′ O	Tatã a nostru care es'ti în t’eru,	s-aiseascã nuam a Ta,	s-vinã amiraliea a Ta,	s-facã vrerea a Ta,	as'i cumu în t’eru, as'i s’i pisti locu.	Pânea a noastrã at'ea di tute dzâlele dã-nã o nau adzâ	s’i nã li iartã amãrtilili noastre	as'i cumu li iartãmu s’i noi unu a altui.	S'i nu nã du pri noi la cârtire,	ma nã aveagli di at'elu arãu.
Aromunisch	Südbalkan	1800	!521.3343605541.031460541° 2′ N, 21° 20′ O	Tatlu a nostru cai hii n'țielu,	s'hibâ sâmtisitâ a tauu numâ	z’ v'inâ a tauu amirârilil,	s'hibâ faptâ a tauu volâ,	cacumu n'țielu acși ș'pri locu.	pânea noastrâ di tutti dzâlili dă-nu adzâ,	ș'nâ l’eartâ a noauâ alutusirli,	cumu l’irtâmu ș'noi a alutusițlor a noșțrâ.	ș'nu nâ du tru pirazmo,	ma nâ ascapâ di ațel malu.
Meglenorumänisch	Griechenland/Mazedonien	1400	!522.4115095540.793100540° 48′ N, 22° 25′ O	Fendi a nostru cai hii n-țielu,	s-hibâ sâmtâipsitâ a Tauu Numâ,	z-v'inâ a Tauu amirârili,	s-hibâ faptâ a Tauu volâ,	cacumu n-țielu acși ș-pri zurâ.	Pânea a noastrâ di tutti dzâlili dă-n-u adzâ,	Ș-nâ l’eartâ a noau alutusirli,	cumu l’irtămu ș-noi a alâtusițâlor a noșțrâ.	Ș-nu nâ du tru pirazmo,	Ma nâ difendi di ațelu malu.
Esperanto	Plansprache	1887		Patro nia, kiu estas en la ĉielo,	Via nomo estu sanktigita.	Venu Via regno,	plenumiĝu Via volo,	kiel en la ĉielo, tiel ankaŭ sur la tero.	Nian panon ĉiutagan donu al ni hodiaŭ.	Kaj pardonu al ni niajn ŝuldojn,	kiel ankaŭ ni pardonas al niaj ŝuldantoj.	Kaj ne konduku nin en tenton,	sed liberigu nin de la malbono.
Ido	Plansprache	1907		Patro nia, qua esas en la cielo,	Tua nomo santigesez;	Tua regno advenez;	Tua volo facesez,	Quale en la cielo, tale anke sur la tero.	Donez a ni cadie l’omnadia pano,	E pardonez a ni nia ofensi,	Quale anke ni pardonas a nia ofensanti,	E ne duktez ni al tento,	Ma liberigez ni del malajo.
Interlingua	Plansprache	1951		Patre nostre, qui es in le celos,	sanctificate sia tu nomine;	que veni tu regno;	que sia facite tu voluntate	sicut in le terra como in le celo.	Da nos hodie nostre pan quotidian,	e pardona nos nostre debitas	como nos pardona a nostre debitores,	e non duce nos in tentation,	sed libera nos del mal.

Vergleichstabelle baltischer und finnougrischer Sprachen

Sprache	Sprachgebiet	Erstes Auftreten ca.	Ungefährer Mittelpunkt der Region	Vater unser im Himmel,	geheiligt werde Dein Name.	Dein Reich komme.	Dein Wille geschehe	wie im Himmel, so auf Erden.	Unser tägliches Brot gib uns heute.	Und vergib uns unsere Schuld,	wie auch wir vergeben unseren Schuldigern.	Und führe uns nicht in Versuchung,	sondern erlöse uns von dem Bösen.
Lettisch	Lettland	700	!524.1200005556.932778556° 56′ N, 24° 7′ O	Tēvs mūsu, kas esi debesīs,	svētīts lai top Tavs vārds!	Lai atnāk Tava valstība!	Tavs prāts lai notiek kā debesīs,	tā arī virs zemes!	Mūsu dienišķo maizi dod mums šodien!	Un piedod mums mūsu parādus,	kā arī mēs piedodam saviem parādniekiem!	Un neieved mūs kārdināšanā,	bet atpestī mūs no ļauna!
Litauisch	Litauen	700	!523.8842775555.341642555° 20′ N, 23° 53′ O	Tėve mūsų, kuris esi danguje,	teesie šventas tavo vardas,	teateinie tavo karalystė,	teesie tavo valia	kaip danguje, taip ir žemėje.	Kasdienės mūsų duonos duok mums šiandien	ir atleisk mums mūsų kaltes,	kaip ir mes atleidžiame savo kaltininkams.	Ir neleisk mūsų gundyti,	bet gelbėk mus nuo pikto.
Nehrungskurisch; †	Kurische Nehrung	1500	!520.9729005555.282244555° 17′ N, 20° 58′ O	Teve mūses, kur tu es danguj,	Garbiets ir taue vards.	Lai nāke taue karelīste.	Taue vale nuoase	duoade ka is dange, ta ir us zeme.	Mūse diene maize duoade mums šuoadiene.	Ir paduoade mums mūse kalte,	Ka ir mes paduoadame mūsams kaltejams.	Ir nevede mums is pajundijuma,	Islidze mums nu piktume.
Altpreußisch; † (Version nach Simon Grunau und in gemischter Mundart)	Ostpreußen	1350	!521.3793955554.610255554° 37′ N, 21° 23′ O	Nossen Thewes, cur tu es Delbes, Tā́we Nū́sun kàs tū asei an dãngun,	Schwiz gesger thowes Wardes; Swińtints wī̃rst twãjs èmens.	Penag mynys thowe Mystalstibe; Perē̃is twajā́ rī́ki	Toppes Pratres giriad Delbszisne, Twãjs kwā̃its audā́seisin	tade tymnes sennes Worsinny; na zèmei kā̃i an dãngun	Dodi momines an nosse igdenas Magse; Nū́sun dẽininan gẽitin dā́is nū́mans shandẽinan.	Unde geitkas pamas numas musse Nozegun, Ba atwē̃rpeis nū́mans nū́sun ā̃ushautins	cademas pametam nusson Pyrtainekans; kā̃i mès atwē̃rpimai nū́sun aushautenī́kamans	No wede numus panam Padomum; Ba ni wèdais mans en perbā̃ndan.	Swalbadi mumes newusse Layne. Sklā̃it isrankī̃s mans aza wãrgan.
Jatwingisch; †	Ostpreußen	700?	!522.9337885554.102892554° 6′ N, 22° 56′ O	Tâve Nusun, kas tû esei en dangun.	Sventintas virst tvajas emenis.	Pereit tvajâ rikê.	Tvajas kvajtas audastsin	kaigi en dangun, tît dîgi na zemien.	Nûsun deininin geitin dais nûmas shandeinan.	Be atverpeis nûmas nûsans aushautins,	kai mes atverpimai nûsaimas aushautenîkamans.	Be ni vedais mans en perbandasnan.	Sklait izrankeis mans aza visan vargan.
Ungarisch	Ungarn u. a.	850?	!519.2370615547.100045547° 6′ N, 19° 14′ O	Mi Atyánk, aki a mennyekben vagy,	Szenteltessék meg a Te neved,	Jöjjön el a Te országod,	Legyen meg a Te akaratod,	Amint a mennyben úgy a földön is.	Mindennapi kenyerünket add meg nekünk ma,	És bocsásd meg vétkeinket,	Miképpen mi is megbocsátunk az ellenünk vétkezőknek,	És ne vígy minket kísértésbe,	De szabadíts meg a gonosztól.
Mansisch	Autonomer Kreis der Chanten und Mansen, Russland	1868?	!570.0488285561.856149561° 51′ N, 70° 3′ O	Man ault olep jegov!	Tak jälpenlachte nag namen;	tak jeimte nag naerlachen,	tak jeimte nag erken	šemel mal chumle ault;	man šochen lat náńov majalen te chotel kaštel,	i chul'teptan manane man arentenov,	chumle i man chul'teptilov mank arenten charenovne.	I ul tulen manov krechne,	os uren manov asrainel.
Finnisch	Finnland u. a.	1500	!526.8505865565.053602565° 3′ N, 26° 51′ O	Isä meidän, joka olet taivaissa	Pyhitetty olkoon sinun nimesi.	Tulkoon sinun valtakuntasi.	Tapahtukoon sinun tahtosi,	myös maan päällä niin kuin taivaassa.	Anna meille tänä päivänä jokapäiväinen leipämme.	Ja anna meille anteeksi velkamme,	niin kuin mekin annamme anteeksi velallisillemme.	Äläkä saata meitä kiusaukseen,	vaan päästä meidät pahasta.
Meänkieli	Schweden	1850	!522.4121095567.474922567° 28′ N, 22° 25′ O	Meän Isä, joka olet taihvaissa!	Pyhitetty olkhoon sinun nimesti.	Tulkhoon sinun valtakuntasti.	Tapahtukhoon sinun tahtosti,	niin taihvaassa ko maan päälä.	Anna meile tänäpänä jokapäivänen leipä,	ja anna meile antheeksi meän velat,	niinko mekki annama antheeksi niile, joilta met olema saamassa.	Äläkä vie meitä frästaukshiin,	mutta pelasta meän pahasta.
Karelisch	Karelien und Twer, Russland	1500	!532.6513675564.225493564° 14′ N, 32° 39′ O	Meijän taivahalline Tuatto!	Olgah pühännü sinun nimi!	Tulgah sinun valdu.	Tulgah tovekse sinun tahto	kui taivahas, mugai muan piäl.	Anna meile tänäpägi meijän jogapäiväine leibü.	Prosti meile meijän vellat,	kui müö prostimmo niile, ket ollah meile vellas.	Älä anna meile puuttuo muaniteltavakse,	a piästä meidü pahas.
Olonetzisch	Karelien und Twer, Russland	1500	!532.6513675564.225493564° 14′ N, 32° 39′ O	Tuatto meijän taivahalline!	Olgah pühännü Sinun nimi.	Tulgad Sinun valdu.	Roikkah Sinun tahto	kui taivahas, mugai mual.	Anna meile tänäpäi meijän jogapäiväine leibü.	Prosti meile meijän vellat,	kuin müö prostimmo niile, ket ollah meile vellas.	Älä vie meidü muanitukseh,	a piästä meidü pahas.
Komi (Syrjänisch) (Versionen von 1870 und 1999)	Russland	1350	!554.4921885564.244595564° 15′ N, 54° 30′ O	Аје мiјан, коды эм јенэж вылын! Миян енэжвив Ай!	Мед вежӧдјас тэнад нiмыд; Мед вежаммас быдӧнлы тэнад нимыд.	мед воас тэнад сарiтӧмыд; Мед пуксяс тэнад ыджыдалӧмыд	мед лоас тэнад кос'јемыд i му вылын, Мед вемӧсӧ пӧрас тэнад кӧсйӧмыд	кыдi јепэж вылын; му выланым енэжад моз.	нјанјнымӧс нӧтмӧн сет мiјанлы талун кежӧ; Сет талун миянлы сёймӧн нянь.	i энолт мiјанлы удќјез'јаснымӧс, Ми вештам лёк вӧчысьяслысь мыжнысӧ,	кыдi i мi энолталам удќјезајаснымлы; миян моз мыжнымӧс тэ вешты.	i эн нуӧд мiјанӧс ылалны, Мезды миянӧс лёксьыс,	а вiдј мiјанӧс омӧлјысј. ыштӧмысь миянӧс видз.
Komi (Permjakisch) (Versionen von 1870 und 2002)	Russland	1350	!556.2939455558.870585558° 52′ N, 56° 18′ O	Aja mijan, ködyja em jenvevt vyvyn, Миян енӧжись Ай!	med svetitťsaits tönat nimyt; Ась вежа лоас быдӧнлӧ Тэнат нимыт.	med voas tönat saritömyt, Ась локтас Тэнат ыджыталӧмыт.	med voas tönat voľayt Ась лоас Тэнат кӧсйӧмыт	i mu vyvyn kydź jenvevt vyvyn; му вылас енӧжат моз.	ńań mijan kovöm set mijanvö tavun kežö; Сет талун кежӧ миянлӧ сёян нянь.	i koľ mijanvö udžjesnymös, Ми вештам лёк кериссеслись мыжнысӧ,	kydź i mie koľavam asvanym udžjezajesvö; миян моз мыжнымӧс тэ вешты.	i en nuöt mijanös yvötömvö, Мезды миянӧс лёкись,	a vedź mijanös umöliś. ӧштӧтӧмись миянӧс видз.
Udmurtisch (Versionen von 1870 und 2001)	Russland, Kasachstan	1300	!552.8112795557.249338557° 15′ N, 52° 49′ O	Aimy miľam in vylyn ulyś! Инмысъ Атаймы!	Burä med vaiśkos nimed tynad. Тынад нимыд дано мед луоз;	Med lyktoz duńeed tynad, Тынад Эксэйлыкед мед лыктоз;	eryked tynad med luoz Тынад эрикедъя мед луоз	muźem vylyn no in vylyn kadik. музъем вылын но инмын кадь ик.	N’ańmez tunnä nunally śot miľemly tyrmyt. Милемлы туннэ улымон няньмес сёты;	Keľty no miľemly śelykmez miľeśtym, Пунэмъёсмес но кушты,	kyzi mi no keľtyśkom miľemly obid karyśjosly. милемлы пунэмо луисьёслэсь пунэмъёссэс ми куштэм кадь ик;	Kvanermonleś no miľemez mozty, Милемыз визь сынаськонлэсь но утьы,	urodleś bón miľemez uť уродлэсь но мозмыты милемыз.
Wiesenmari	Mari El, Russland	600	!547.9003915556.632064556° 38′ N, 47° 54′ O	Memnan uziu ilimaret kiusiuluste,	tinin liumet volgu sestes,	tinin munduschu tooles.	Tinin gerck ilies,	kusu i kusiuluste i ijulniu.	Memnon kedzen kinde puske malana ikelset.	I kode malana memnon suiluk	kuse me kondena malano tuirulistiezij.	I tzurtij memnon i langoske	i utura memnan i jalaz.
Bergmari (Versionen von 1870 und 1999)	Mari El, Russland	600	!546.4611825556.200593556° 12′ N, 46° 28′ O	Mämnän pül-vilnše ätänä! Пӹлгомыштышы Ӓтянӓ!	Tinin lümet svatoi liže; Тек Тӹньӹн святой лӹмет шотеш пиштӹмӹ лиэш!	tolže tinin kugižanešet, Тек Тӹньӹн кугижӓншет толеш!	tinin voľat liže Тек Тӹньӹн шанимет мÿлӓндӹ вӹлнӓт	kutse pül vilnä tenge sändälik vilnät; пӹлгомыштыш семӹньок шокталтеш!	mämnän kažnaketälše sukurnam puema mälännä tagatše; Мӓлӓннӓ ӹлӓш киндӹм кечӹньок пу.	prostema mälännä mämnän suluknam, Кÿ мӓ анзылнына сулыкыш пырен,	kutse i mä prostena mä vilkä suluk ištäševlälän; мӓ цилӓлӓн сулыкыштым простена,	it-purta mämnäm jasaška, седӹндон мӓмнӓн сулыкнамат простьы.	attara mämnäm keltemäšgits Аздарымы гӹц мӓмнӓм перегӹ
Ersjamordwinisch	Mordwinien, Russland	750	!544.5000005554.200000554° 12′ N, 44° 30′ O	Менельсэ Тетянок!	Тонть леметь шнавозь аштезэ;	Тонть Инязорокс чить сазо;	?	?	?	?	?	?	?
Mokschamordwinisch	Mordwinien, Russland	750	!544.5000005554.200000554° 12′ N, 44° 30′ O	Менелень тетянок!	Шнавозо Тонть леметь;	топавтовозо Тонть мелеть;	?	?	?	?	?	?	?
Wepsisch (Ishaira, Ladwa und Sheltozero)	am Ladogasee	1850	!531.6666675559.966667559° 58′ N, 31° 40′ O	Tat meiden, kudam taivhil! Tātoi meiden, kudam oled taivhal; Tät meiďe, kudam oled taivhal!	I svätikahase nimi sinun. puhtas nimi sinun. Sädkahaze puhthaks nimi sinun.	Tulkaha tsarstv sinun, Warastamai tsarstvad sinun; Tulgha tsarstv sinun;	ťehkahase vald da linnob vald sinun olkha vald sinun	i mal kut taivhal i mal kut taivhal i mal kut taivhas	Leib meiden joga-päivaline anda meile ńetsile päivale. Leib meiden nasušnī anda meile ťänambäišel päival. Leib meiďe kaikutšeks päivaks anda meile ťänambäi.	I jäta meile velgad meiden, I jäta meile völgad meiden, I ṕästa meile velgad meiďe	kut i mö jätamai velgnikoile itšemoi. kut i jö jätämei völgnikoile meiden. kut i mö ṕästam velghīšile meiďe.	I ala anda meit hubale, I ala anda meid iskušaha; Ala anda meid smūtta;	no kaitse meit pahas pai a ṕästa meid pahas. a ṕästa meid lūkvas.
Wotisch	Ingermanland	1700	!530.6666675559.933333559° 56′ N, 30° 40′ O	Izä mede, kumpa olet taivaiza!	Pühättü olko nimes sinu;	liti-tulko sinu valtas;	?	?	?	?	?	?	?
Estnisch	Estland	1250	!525.7958985558.676938558° 41′ N, 25° 48′ O	Meie Isa, kes Sa oled taevas!	Pühitsetud olgu Sinu nimi.	Sinu riik tulgu.	Sinu tahtmine sündigu nagu taevas,	nõnda ka maa peal.	Meie igapäevast leiba anna meile tänapäev.	Ja anna meile andeks meie võlad,	nagu meiegi andeks anname oma võlglastele.	Ja ära saada meid kiusatusse,	vaid päästa meid ära kurjast.
Võro	Estland	1686	!527.0040515557.845573557° 51′ N, 27° 0′ O	Mi Esä taivan,	pühendedüs saaguq sino nimi.	Sino riik tulguq.	Sino tahtminõ sündku	ku taivan, nii ka maa pääl.	Mi päävälikku leibä annaq meile täämbä.	Nink annaq meile andis mi süüq,	nii ku ka mi andis anna umilõ süüdläisile.	Ni saatku-i meid joht kiusatusõ sisse,	a pästäq meid ärq kur’ast
Livisch (Versionen von 1593 und 1870)	Kurland, Lettland	1200	!524.1200005556.932778556° 56′ N, 24° 7′ O	Mus tabes, kas tu es ecksckan debbessis: Tabes mus, kas tu es eck sckan debbessis,	schvvetitz tous vartz: schwe titz tows waarcz;	enack mums tovvs vvalstibe: enack mums tows walstibe.	tovvs praatz bus eka Tows praaty buska,	kschkan debbes ta vvrsan semmes: ksch kan debbes, ta wursan summes.	musse denische maise duth mums schodeē: Musse demische mayse duth mums scohdeen.	pammate mūs musse grake, Pammate mums musse grake,	ka mess pāmart musse parradvekē: ka mess pammart musse parradueken.	ne euuedde mūs jouna badeckle pett: Ne wedde mums louna badeckle;	passarga mums nu vvusse ioune. pet passatza mums nu wusse loune.
Nordsamisch	Norwegen, Nordschweden, Finnland	700	!524.3457035568.496040568° 30′ N, 24° 21′ O	Ačče min, don gutte læk almin!	Basotuvvus du namma;	Bottus du rika;	Šaddus du datto,	moft almest, nuft maidai ædnam alde;	Adde migjidi odna bæive min juokkebæivalaš laibbamek;	Ja adde migjidi min velgidæmek andagassi,	nuftgo migis addep min vælgolaǯaidasamek andagassi;	Ja ale doalvo min gæččalusa sisa,	mutto bæste min bahast erit
Inarisamisch	Lappland, Finnland	700	!527.8846745569.004199569° 0′ N, 27° 53′ O	Aätj miin, ki läh almest.	Passe läos tu namma.	Aldanevos tu valdegodde.	Läos tu taatto	nut almest, ku ednamest	Adde miji udne miin juöhepäivatj laip.	Ja adde miji miin suddoit addagas,	nut ku miieh addep velkolatjitäme.	Ja ale tolvo miin kiusadussi.	Mutto pääste miin pahast.
Skoltsamisch	Lappland, Finnland und Russland	700	!529.3334965568.056889568° 3′ N, 29° 20′ O	Aätje mii, ku leäk almest.	Da passe leidsj tu nammat.	Da poatt tu tsarstvie.	Da leidsj tu vald	i maad aln, maht i almest.	Juokepävasj leipam uude mijid tan pävas.	I kuode mii vielgiit,	maht i mii kuodep mii vielklait.	I äle luosjt mijid klätjlumma,	a piääst mijid paasast.
Kildinsamisch	Kola-Halbinsel, Nordwestrussland	700	!534.8266605567.982873567° 59′ N, 34° 50′ O	Адж мӣн, е̄ллей Альмесьт!	Святэ ля̄ннч нэ̄м То̄н;	оаннѣ пуадт То̄н Ланнѣ	оаннѣ ля̄ннч вӣгквудт То̄н	э е̄ммьне альн, ко̄ххт э альмесьт;	Ле̄йп, пэрьмусс пе̄рк, анѣт мыйе та̄ррмъенч пя̄ййва;	Э проашшей мыйе мӣн вӣлькетѣ,	ко̄ххт э мыйй проашшьепь вя̄ллктуввъетѣ мыйе;	Э ель анѣт мыйе мӣгкъюввэ мо̄джьтэ вуэсста,	ноа пе̄сьт мӣнэтѣ лухькесьт
Lulesamisch	Nordschweden, Nordnorwegen	700	!520.3247075568.839735568° 50′ N, 20° 19′ O	Áhttje mijá guhti le almen.	Ájlistuvvus duv namma.	Båhtus duv rijkka.	Sjaddus duv sidot	gåk almen, nåv aj ednamin.	Vatte midjij uddni mijá bäjvvásasj lájbev.	Ja luojte midjij suttojdimme ándagis,	nåv gåk mij aj luojttep mijá velgulattjajda.	Ja ale mijáv gähttjalibmáj lájddi,	ájnat várjjala mijáv bahás.

Vergleichstabelle keltischer Sprachen

Sprache	Sprachgebiet	Erstes Auftreten ca.	Ungefährer Mittelpunkt der Region	Vater unser im Himmel,	geheiligt werde Dein Name.	Dein Reich komme.	Dein Wille geschehe	wie im Himmel, so auf Erden.	Unser tägliches Brot gib uns heute.	Und vergib uns unsere Schuld,	wie auch wir vergeben unseren Schuldigern.	Und führe uns nicht in Versuchung,	sondern erlöse uns von dem Bösen.
Bretonisch	Bretagne, Frankreich	850	!497.0556645548.136767548° 8′ N, 2° 57′ W	Hon Tad a zo en neñv,	Hoc’h anv bezet santelaet,	Ho rouantelezh deuet dimp,	Ho polontez bezet graet	War an douar evel en Neñv,	Roit dimp hiziv hor bara pemdeziek,	Pardonit dimp hor pec’hedoù	Evel ma pardonomp d’ar re O deus manket ouzhimp.	Ha n’hon lezit ket da gouezhañ en temptadur,	Met hon diwallit diouzh an droug.
Vannetais	Vannes, Bretagne, Frankreich	900	!497.2438055547.660763547° 40′ N, 2° 45′ W	Hun Tad e zou én nean,	hous hanù revou santelleit,	hou ranteleh digaset d’emb,	hou vennanté revou groeit	ar en doar él én nean.	Reit d’emb hiniù hur bara pamdiek;	pardonet d’emb hun péhedeu	él ma pardonamb d’er ré en des péhet dohemb,	pelleit azohemb luskeu er fallanté,	ha dioallet-ni doh en droug.
Kornisch (Versionen von 1870 und 1995)	Cornwall, England	450	!496.0998545550.792047550° 48′ N, 3° 54′ W	Nei Taz ba oz en név, Agon taze nye, eze en neve:	bonegas boez tha hano; benegas bo tha hanow.	tha glasgarn doaz. Tha gwlaskath gwrenz doaz.	Tha bonogath bogweez Tha voth bo gwreze,	en nór pokara en név. en noer pecarra en neve.	Dreu dho nei dithma gen kenevyn bara. Ro tha nye an journama gon bara pub death.	Ha givians nei gen péhon Ha gave tha nye gon pehasow,	kara nei givians gele. pecarra tel era nye gava angye neb eze peha war agon bidn.	Ha na lédia nei idn tentation; Ha na raze gon lewa en antall,	by'z dilver nei thart dróg. buz gweeth nye thurt droeg.
Kernewek	Cornwall, England	1904	!496.0998545550.792047550° 48′ N, 3° 54′ W	Agan Tas ni, usi y’n nev.	Bennigys re bo dha Hanow,	Re dheffo dha Wlaskor,	dha vodh re bo gwrys,	y’n nor kepar hag y’n nev.	Ro dhyn ni hedhyw agan bara pub dydh oll;	ha gav dhyn agan kammweyth,	kepar dell avyn nyni dhe’n re na usi ow kammwul er agan pynn ni.	Ha na wra agan gorra yn temptyans,	Mes deliver ni a-dhiworth drog.
Walisisch	Wales	550	!496.0284425552.022078552° 1′ N, 3° 58′ W	Ein Tad, yn y nefoedd,	sancteiddier dy Enw.	Deled dy deyrnas.	Gweneler dy ewyllys,	ar y Ddaear, fel yn y nef.	Dyro i ni heddiw ein bara beunyddiol.	A maddau i ni ein droseddau,	fel y maddeuwn rhai a droseddwyd yn ein herbyn.	Ac phaid a dwy’n i brawf,	ond gwared ni rhag y ddrwg.
Irisch (Versionen von 900 und 2000)	Irland	350	!492.0678715553.383328553° 23′ N, 7° 56′ W	A athair fil hi nimib, Ár nAthair, atá ar Neamh,	Noemthar thainm. Go naofar D’ainm.	Tost do flaithius. Go dtaga Do ríocht.	Did do toil Go ndéantar Do thoil,	i talmain amail ata in nim. Ar an Talamh mar a dhéantar ar Neamh.	Tabair dun indiu ar sasad lathi. Ár n-arán laethúil tabhair dúinn inniu.	Okus log dun ar fiachu Agus maith dúinn ár bhfiacha,	amail logmaitre diar fhechemnaib. Mar a mhaithimidne dár bhféichiúna féin.	Ocus nis lekea sind i n-amus n-dofulachtai. Agus ná lig sinn i gcathú;	Acht non soer o kech ulk. Ach saor sinn ó olc.
Skye-Irisch	Insel Skye, Hebriden, Schottland	350	!493.7377935557.344310557° 21′ N, 6° 16′ W	Ar n-Athair a tha air nèamh,	Gu naomhaichear d’ainm.	Thigeadh do rìoghachd.	Dèanar do thoil	air an talamh mar a nithear air nèamh.	Tabhair dhuinn an-diugh ar n-aran làitheil.	Maith dhuinn ar fiachan,	amhail a mhaitheas sinne dar luchd-fiach.	Sàbhail sinn bho àm na deuchainne,	agus saor sinn o olc
Manx	Isle of Man	1250	!495.4804995554.250785554° 15′ N, 4° 31′ W	Ayr ain t’ayns niau,	Casherick dy row dty ennym.	Dy jig dty reeriaght.	Dty aigney dy row jeant	er y thalloo, myr te ayns niau.	Cur dooin nyn arran jiu as gagh laa.	As leih dooin nyn loghtyn,	myr ta shin leih dauesyn ta jannoo loghtyn nyn 'oi.	As ny leeid shin ayns miolagh,	agh livrey shin veih olk
Schottisch-Gälisch	Schottland	1500	!495.9680185556.794862556° 48′ N, 4° 2′ W	Ar n-Athair a tha air nèamh,	Gu naomhaichear d’ainm.	Thigeadh do rìoghachd.	Dèanar do thoil air an talamh,	mar a nithear air nèamh.	Tabhair dhuinn an-diugh ar n-aran làitheil.	Agus maith dhuinn ar fiachan,	amhail a mhaitheas sinne dar luchd-fiach.	Agus na leig ann am buaireadh sinn;	ach saor sinn o olc.
Shelta (alte und moderne Version)	Britische Inseln	1300	!495.1220705553.696706553° 42′ N, 4° 53′ W	Gaater a goikhil, Our gathra, who cradgies in the manyak-norch,	swurth asturth Nyedas a Daalyon, we turry kerrath about your moniker.	swudal Duilsha’s Linska, Let’s turry to the norch where your jeel cradgies,	Duilsha’s Sreedug toari, and let your jeel shans get greydied nosher	Duilsha’s Lag graydied, same as it is where you cradgie.	shedi Ladu arark asturth Nyedas a Daalyon. Bug us eynik to lush this thullis,	Goathi mweelshas talosk minyurth goshta dura and turri us you’re nijesh sharrig for the gammy eyniks we greydied	a getcha mweelshas’ shakos arark mweels getcha shakors ar mo-djeels, just like we ain't sharrig at the gammi needies that greydi the same to us.	a lag mweelsha needjaish sheert grup a-gamee-ath, Nijesh let us soonie eyniks that'll make us greydi gammy eyniks,	a medjri awasth a gamee-okh. but solk us away from the taddy.

Vergleichstabelle germanischer Sprachen

Sprache	Sprachgebiet	Erstes Auftreten ca.	Ungefährer Mittelpunkt der Region	Vater unser im Himmel,	geheiligt werde Dein Name.	Dein Reich komme.	Dein Wille geschehe	wie im Himmel, so auf Erden.	Unser tägliches Brot gib uns heute.	Und vergib uns unsere Schuld,	wie auch wir vergeben unseren Schuldigern.	Und führe uns nicht in Versuchung,	sondern erlöse uns von dem Bösen.
*Prägermanisch † (rekonstruiert)	nördliches Mitteleuropa und Südskandinavien	2./1. Jt. v. Chr.	!512.5000005555.600000555° 36′ N, 12° 30′ O	Páter únsere eni kémenoi,	wéiknaid nómun téinon,	gwémoid rígion téinon,	wértoid wéljô téinos	kwé eni kémenoi swé anâ értâi,	klóibhon únseron séndeinon ghébhe únses kíjô dhóghô,	éti apléde únses, tód skúlones sîmé	, swé weis aplédome skúlummis únseroimis,	nékwe bhrénkois uns eni próistân,	age lóusije uns apo úbheloi.
*Späturgermanisch † (rekonstruiert)	nördliches Mitteleuropa und Südskandinavien	um Chr. Geburt	!513.4000005552.500000552° 30′ N, 13° 24′ O	Fađer unsere ini χiminai,	weiχnaid namôn þînan,	kwemaid rîkjan þînan,	werþaid weljô þînaz	χwê ini χiminai swê anâ erþâi,	χlaiban unseran sénteinan gebe unsiz χijô đagô,	aflête unsiz, þat skulaniz sîme,	swé wez aflêtamiz skulamiz unseraimiz,	neχ bringaiz unsiz ini fraistôn,	ake lausî unsiz afa ubelai.
Gotisch; † (ca. 350, gotische Schrift und lateinische Transliteration)	Gotische Reiche	350	!506.8554695548.341646548° 20′ N, 6° 51′ O	𐌰𐍄𐍄𐌰 𐌿𐌽𐍃𐌰𐍂 𐌸𐌵 𐌹𐌽 𐌷𐌹𐌼𐌹𐌽𐌰𐌼 Atta unsar þu in himinam,	𐍅𐌴𐌹𐌷𐌽𐌰𐌹 𐌽𐌰𐌼𐍉 𐌸𐌴𐌹𐌽 weihnai namo þein,	𐌵𐌹𐌼𐌰𐌹 𐌸𐌹𐌿𐌳𐌹𐌽𐌰𐍃𐍃𐌿𐍃 𐌸𐌴𐌹𐌽𐍃 quimai þiudinassus þeins,	𐍅𐌰𐌹𐍂𐌸𐌰𐌹 𐍅𐌹𐌻𐌾𐌰 𐌸𐌴𐌹𐌽𐍃 wairþai wilja þeins,	𐍃𐍅𐌴 𐌹̈𐌽 𐌷𐌹𐌼𐌹𐌽𐌰 𐌾𐌰𐌷 𐌰𐌽𐌰 𐌰𐌹𐍂𐌸𐌰𐌹 swe in himina jah ana airþai.	𐌷𐌻𐌰𐌹𐍆 𐌿𐌽𐍃𐌰𐍂𐌰𐌽𐌰 𐌸𐌰𐌽𐌰 𐍃𐌹𐌽𐍄𐌴𐌹𐌽𐌰𐌽 𐌲𐌹𐍆 𐌿𐌽𐍃 𐌷𐌹𐌼𐌼𐌰 𐌳𐌰𐌲𐌰 hlaif unsarana þana sinteinan gif uns himma daga,	𐌾𐌰𐌷 𐌰𐍆𐌻𐌴𐍄 𐌿𐌽𐍃 𐌸𐌰𐍄𐌴𐌹 𐍃𐌺𐌿𐌻𐌰𐌽𐍃 𐍃𐌹𐌾𐌰𐌹𐌼𐌰 jah aflet uns þatei skulans sijaima,	𐍃𐍅𐌰𐍃𐍅𐌴 𐌾𐌰𐌷 𐍅𐌴𐌹𐍃 𐌰𐍆𐌻𐌴𐍄𐌰𐌼 𐌸𐌰𐌹𐌼 𐍃𐌺𐌿𐌻𐌰𐌼 𐌿𐌽𐍃𐌰𐍂𐌰𐌹𐌼 swaswe jah weis afletam þaim skulam unsaraim,	𐌾𐌰𐌷 𐌽𐌹 𐌱𐍂𐌹𐌲𐌲𐌰𐌹𐍃 𐌿𐌽𐍃 𐌹̈𐌽 𐍆𐍂𐌰𐌹𐍃𐍄𐌿𐌱𐌽𐌾𐌰𐌹 jah ni briggais uns in fraistubnjai,	𐌰𐌺 𐌻𐌰𐌿𐍃𐌴𐌹 𐌿𐌽𐍃 𐌰𐍆 𐌸𐌰𐌼𐌼𐌰 𐌿𐌱𐌹𐌻𐌹𐌽 ak lausei uns af þamma ubilin
Altsächsisch; †	Norddeutschland (Angeln und Sachsen)	850	!509.7229005552.362183552° 22′ N, 9° 43′ O	Fadar ûsa […], thu bist an them hôhon himila rîkea,	geuuîhid sî thîn namo […].	Cuma thîn […] rîki.	Uuerða thîn uuilleo […],	sô sama an erðo, sô thar uppa ist an them hôhon himilo rîkea.	Gef ûs dago gehuuilikes râd […],	endi alât ûs […] managoro mênsculdio,	al sô uue ôðrum mannum dôan.	Ne lât ûs farlêdean lêða uuihti sô forð an iro uuilleon […],	ac help ûs uuiðar allun ubilon dâdiun.
Althochdeutsch; †	Deutschland u. a.	750	!509.9357605549.795450549° 48′ N, 9° 56′ O	Fater unser thû thâr bist in himile,	si giheilagôt thîn namo,	queme thîn rîhhi,	sî thîn uuillo,	sô her in himile ist sô sî her in erdu;	unsar brôt tagalîhhaz gib uns hiutu,	inti furlâz uns unsara sculdi,	sô uuir furlâzemês unsarên sculdigon;	inti ni gileitêst unsih in costunga,	ûzouh arlôsi unsih fon ubile.
Mittelhochdeutsch; † (nach Reinmar von Zweter)	Süddeutschland u. a.	1050	!509.9357605549.795450549° 48′ N, 9° 56′ O	Got vater unser, dâ du bist in dem himelrîche gewaltic alles des dir ist,	geheiliget sô werde dîn nam,	zuo müeze uns komen das rîche dîn.	Dîn wille werde dem gelîch	Hie ûf der erde als in den himeln, des gewer unsich,	nu gip uns unser tegelîch brôt und swes wir dar nâch dürftic sîn.	Vergip uns allen sament unser schulde,	alsô du wilt, daz wir durch dîne hulde vergeben, der wir ie genâmen dekeinen schaden, swie grôz er sî:	vor sünden kor sô mache uns vrî	und lœse uns ouch von allem übele.
Hochdeutsch (Neuhochdeutsch/Standardhochdeutsch)	Deutschland u. a.	1650	!510.1403815551.006842551° 0′ N, 10° 8′ O	Vater unser im Himmel,	geheiligt werde Dein Name.	Dein Reich komme.	Dein Wille geschehe	wie im Himmel, so auf Erden.	Unser tägliches Brot gib uns heute.	Und vergib uns unsere Schuld,	wie auch wir vergeben unseren Schuldigern.	Und führe uns nicht in Versuchung,	sondern erlöse uns von dem Bösen.
Ripuarisch	Rheinland	1500	!506.9577795550.937229550° 56′ N, 6° 57′ O	Uuse Vatte em Himmel	jehellisch soll Ühre Naam sin.	Ühr Köningkreich soll komme,	Ühre Will soll passere,	em Himmel wie op d'r Äärd.	Jätt uus jeden Daach uus Brut.	Un verjätt uus uus Schuld,	suwie me dänne verjäwe, die uus jätt jedonn hann.	Un stellt uus net op de Pröfung,	äwe erlüüst uus von dämm Öwel.
Kölsch	Köln und Umland	1500	!506.9577795550.937229550° 56′ N, 6° 57′ O	Unse Vatter em Himmel,	Dinge Name welle mer hellich halde.	Di Rich lǫß zo uns kumme.	Alles soll esu sin, wie Do et hann wells,	em Himmel un op der Äd.	Jevv uns hück un alle Daach, wat mer bruche, för zo levve.	Un dunn uns verjevve, wammer Unrääch jedǫnn hann,	wie och meer dęnne verzeihe welle, die uns Unrääch dunn.	Halt vun uns fään, wat uns schade künnt,	un dunn uns vör allem Schläächte bewahre
Thüringisch-Obersächsisch („Sächsisch“, 18. Jh.)	Sachsen und Thüringen, Deutschland	1500	!512.3815925551.344339551° 21′ N, 12° 23′ O	Voeter uinse, dähr de bist im Himml,	Gehilligt währe dinn Noemen,	Dinn Rich gekohm,	Dinn Wille geschieh,	wie in Himml, oelsu au uf Ähren,	Uinse däjelich Bruäd gep uins hitt,	Un vergepp uins uinse Schuild,	wie mei vergänn uinsen Schuildnährn,	Un feür uins nich in Verseüchung,	Sonder erlües uins von dän Eübel
Vogtländisch-Thüringisch (Übergangsdialekt)	Berga/Elster, Thüringisches Vogtland	1500	!512.1666675550.750000550° 45′ N, 12° 10′ O	Unner Vater im Himmel.	Dei Name soll heilich sein.	Dei Reich soll kumme.	Was du willst, das soll waarn	wie im Himmel druum, su aa aff dr Erde.	Unner teechliches Assen gabb uns (aa) heite.	Unn vrgabb uns unnre Schuld,	su wie aa mir danne vrgaam, die uns geecheniewer schuldich wuurn sinn.	Un fiehr uns net in Vrsuchung,	sundern erlees uns vun dann, was bies is.
Siebenbürgisch-Sächsisch	Siebenbürgen, Rumänien	1150	!525.3234865546.957761546° 57′ N, 25° 19′ O	Foater auser dier dau best em Hemmel,	geheleget verde deing numen,	zaukomm aus deing rech,	deing vell geschey	aff ierden als vey em hemmel,	auser däglich briut gaff aus heigd,	ond fergaff aus auser schuld,	vey mir fergien auser en schuldigeren.	Feir aus nèt en fersechung,	saunderen erlüs aus von dem üvvell.
Hessisch	Hessen, Deutschland	1550	!508.6812595550.111882550° 7′ N, 8° 41′ O	Babba Unser, derde bist im Himmel,	Geheilischt sei dei Namme,	Dei Reisch kimme,	Dei Will gescheh,	Wie im Himmel, so uff Erde.	Unser däglisch Brott geb uns heit,	Un vergebb uns unsre Schulde,	Wie aach mir vergebbe unsern Schuldners,	Un fiehr uns net in Versuuchung,	sonnern erlees uns vonnem Übbel
Schwäbisch	Schwaben, Deutschland	1500	!509.1804505548.780628548° 47′ N, 9° 11′ O	Vatr unsr im Himml	g'heiligt sei dain Nama,	dai Reich komme,	dai Willa g’schehe	wia im Himml, so au uf Aerda,	Unsr däglichs Brod gib eis heit	und vrgib eis eisere Schulda	wia au mir vrgeabat eisre Schuldigr	und fiahr eis it in Vrsuchung	sondrn erles eis vom Besa
Alemannisch (Zürich)	Südwestdeutschland, Schweiz, Liechtenstein	1500	!507.5805665547.557994547° 33′ N, 7° 35′ O	Öise Vatter i de Himel!	Häilig ghalte söll er wèèrde, diin Name.	Choo mues es, diis Riich.	Gschee söll er, diin Wile,	wie im Himel soo uf der Eèrde.	Öises Broot, wo mer jede Taag bruuched, gib s öis hütt.	Und vergib is öisi Schuld,	wie au miir öisne Schuldner vergänd.	Und füer is nöd i böösi Prüeffige,	näi, rett is vor em Bööse.
Bairisch	Süddeutschland, Österreich, Südtirol	1500	!511.5795905548.143182548° 9′ N, 11° 35′ O	Insa vådar im himö,	ghàiligt soi werdn dài' nåm.	Dài' ràich soi kema,	dài' wuin soi gschegn,	wia-r-im himö, aso àf dar eadn.	Gib ins hàind insa täglis broud,	und vargib ins insar schuid,	wia-r-à mia dene vagebm, dé an ins schuidig wordn sàn.	Und fiar ins nét in d vasuachung,	sundan darles ins vom ibö.
Bambergisch	Franken, Deutschland	?	49° 54′ N, 10° 54′ O	Unsa Fadda im Himml,	gheilichd soll dei Nam wern.	Dei Reich soll kumma.	Dei Willn soll gschehn,	wie im Himml so a af da Erdn.	Unsa däglich Brod gib uns haid.	Und vergib uns unsa Schuldn,	so wern a mir unsan Schuldigan vergehm.	Und fiar uns net in Versuchung,	sondan erlös uns vom Bösn.
Jiddisch (jiddische und lateinische Schrift)	Ostmitteleuropa u. a.	1350	!519.3798835552.214339552° 13′ N, 19° 23′ O	אונדזער װאָטער, װאָס ביסט אין הימל Undzer voter, vos bist in himl:	געהײליקט זאָל װערן דײַן נאָמען Geheylikt zol vern dayn nomen.	זאָל קומען דײַן מאַלכעס Zol kumen dayn malkhes.	זאָל דײַן רצון געטאָן װערן Zol dayn rotsn geton vern	אױף דער ערד, אַזףי װי אין הימל oyf der erd, azóy vi in himl.	גיב אונדז הײַנט אונדזער טעגלעך ברױט Gib undz haynt undzer teglekh broyt.	און זײַ אונדז מוחל אונדזערע שולדיקײטן Un zay undz moykhl undzere shuldikeytn,	װי מיר זענען אױך מוחל אונדזערע בעלי-חובֿות vi mir zenen oykh moykhl undzere bale-khoyves.	און ברענג אונדז ניט צו קײן ניסױען Un breng undz nit tsu keyn nisoyen,	נײַען זײַ אונדז מציל פֿון דעם שלעכטן nayen zay undz matsil fun dem shlekhtn.
Luxemburgisch	Luxemburg	1829	!506.2017825549.745781549° 45′ N, 6° 12′ O	Eise Papp am Himmel	helleg sief däin Numm.	Däi Räich soll kommen.	Däi Wëll soll geschéien	op der Äerd ewéi am Himmel.	Gëff äis haut eist deeglecht Brout,	verzei äis eis Schold,	wéi mär och dene verzeien, déi an eiser Schold sin.	Féier äis nët an d'Versuchung,	mä maach äis fräi vum Béisen.
Pennsylvanisch	Pennsylvania, USA u. a.	1775	!422.2937015540.847060540° 51′ N, 77° 42′ W	Unsah Faddah im Himmel,	dei nohma loss heilich sei.	Dei Reich loss kumma.	Dei villa loss gedu sei,	uf di eaht vi im Himmel.	Unsah tayklich broht gebb uns heit.	Un fagebb unsah shulda,	vi miah dee fagevva vo uns shuldich sinn.	Un fiah uns naett in di fasuchung,	avvah hald uns fu'm eevila.
Niederländisch (Neuniederländisch, protestantisch)	Niederlande u. a.	1550	!505.9710695552.204240552° 12′ N, 5° 58′ O	Onze Vader in de Hemel,	laat Uw Naam geheiligd worden,	laat Uw Koninkrijk komen	en Uw wil gedaan worden	op aarde zoals in de Hemel.	Geef ons vandaag het brood dat wij nodig hebben.	Vergeef ons onze schulden,	zoals ook wij hebben vergeven wie ons iets schuldig was.	En breng ons niet in beproeving,	maar red ons uit de greep van het kwaad.
Niederländisch (Neuniederländisch, katholisch)	Niederlande, Flandern	1550	!505.0234995551.070743551° 4′ N, 5° 1′ O	Onze Vader die in de hemelen zijt	geheiligd zij Uw naam.	Uw rijk kome,	Uw wil geschiede	op aarde als in de hemel.	Geef ons heden ons dagelijks brood	en vergeef ons onze schulden	gelijk ook wij vergeven aan onze schuldenaren.	Leid ons niet in bekoring,	maar verlos ons van het kwade.
Afrikaans	Südafrika, Namibia	1775	!519.9951175471.574778528° 26′ S, 20° 0′ O	Onse Vader wat in die hemel is,	laat u Naam geheilig word;	laat u koninkryk kom;	laat u wil […] geskied	ook op die aarde […], net soos in die hemel.	Gee ons vandag ons daaglikse brood;	en vergeef ons ons oortredings,	soos ons ook dié vergewe, wat teen ons oortree;	en laat ons nie in die versoeking kom nie	maar verlos ons van die Bose.
Westfriesisch	Westfriesland, Niederlande	1450	!504.8587045552.661392552° 40′ N, 4° 52′ O	Us Heit yn 'e himel,	lit jo namme hillige wurde,	lit jo keninkryk komme,	Lit jo wil dien wurde	op ierde likegoed as yn 'e himel.	Jou ús hjoed ús deistich brea	en ferjou ús ús skulden	sa't wy ús skuldners ek ferjûn hawwe;	en lit ús net yn fersiking komme,	mar ferlos ús fan 'e kweade
Plattdeutsch, Münsterländisch	Norddeutschland, Nordniederlande	1600	!510.6210335553.425901553° 26′ N, 10° 37′ O	Usse Vader in’n Himmel.	Mogg doch dienen Namen ümmers hillig brukt wär’n.	Dien Riek laot to us kuemmen.	Dienen Willen sall […] so daon wär’n,	hier up de Äer […] äs bi die in’n Himmel.	Watt wi daogsüöwer an Braut brukt, giw us datt auk vandagg.	Vergiw us, watt wi Leig’s daon häbbt!	Wi willt auk de nich watt naodriägen, well us watt andaorn häbbt!	Laot an us Schlecht’s nich herankuemmen.	Niemm von us wegg, watt nich guett is.
Plattdeutsch (nordfriesische Mundart)	Nordfriesland, Deutschland	1600	!508.5034185554.715102554° 43′ N, 8° 30′ O	Unse Vadder im Himmel:	Laat hillig warrn dien Namen,	laat kamen dien Riek!	Laat warrn dien Willen,	so as in’n Himmel, so uk op de Eer.	Uns´dääglich Broot giff uns vundaag.	Un vergiff uns unse Schuld,	as wi de vergeben doot, de an uns schülli sünd.	Un laat uns nich versöcht warrn,	maak uns los un frie vun dat Böse.
Plautdietsch	ursprgl. Weichseldelta, Westpreußen	1650	!519.3853765554.156001554° 9′ N, 19° 23′ O	Ons Voda em Himmel!	dien Nome saul heilich jehoole woare.	lot dien Ritj kome;	lot dien Welle […] jedone woare	opp Ieed jrod soo […] aus em Himmel.	jeff ons daut Broot, daut wie vondoag brucke.	Vejeff ons onse Schult,	soo aus wie dee vejewe, dee sich aun ons veschulcht habe.	Brinj ons nich en Vesieetjunk,	oba bewoa ons von dem Beese.
Nordfriesisch (Söl'ring / Sylterfriesisch)	Nordfriesland, Sylt, Deutschland	1800		Üüs Faađer ön Hemel:	let helicht uur din Noom	let kum din Rik	let ske din Wel	üs ön Hemel, sa uk üp Öört	Üüs daagligs Bruar dö üüs deling	en foriiv üüs üüs Skilj	üs uk wü foriiv, diar üüs skiljig sen	en föör üüs ek iin ön Forsjuk	man forliisi üüs fan dit  Ārigs
Nordfriesisch (Fering / Föhrerfriesisch)	Nordfriesland, Föhr, Deutschland	Vor 1634		Üsens Aatj uun hemel	leet hiligd wurd dan nööm	leet kem din rik	leet skä din wal	üüs uun hemel, so uk üüb a eerd	Üüs doogelk bruad du üs daaling	An ferjiiw üs üsen skilj	üüs uk wi ferjiiw, diar üs uun skilj san.	An feer üs ei iin uun a preew	man liase üs frei faan at iarigs
Nordfriesisch (Halunder / Helgoländisch)	Pinneberg, Föhr, Deutschland			Ii Foor uun de Hemel	lat hailid wür diin Neem	lat keem diin Rik	lat geske diin Wel	as uun de Hemel, soo uk iip de Iir.	Ii dailk Brooad du is dollung	En ferdjiuw is ii Skül,	as wi uk din'n ferdjiuw, wat is skülli sen.	En feere is ni iin uun Ferseekung	oawers moake is frai fan deät Büsterkens.
Nordfriesisch (Wiedingharder Friesisch)	Nordfriesland, Wiedingharde, Deutschland			Üüsen Tääte oon e hämel	läit hälid worde dän noome	läit käme din rik	läit skäie dän wäle	äs oon e hämel, sü uk ääw e örd	üüs däilik bruuid dau üs dääling	än fergjiuw üs üüs skilj	äs wü uk dä fergjiuwe, wat üs sküli sän.	Än föör üs ai oon ferseeking	oors liis üs fri fuon dat eeri.
Nordfriesisch (Mooring / Frasch)	Nordfriesland, Bökingharde, Deutschland			Üüsen Taatje önj e hamel	lätj hilid w de dan noomer	lätj kaame din rik	lätj schiinj dan wale	as önj e hamel, sü uk aw e jard	üüs däilik brüüdj dou üs diling	än ferjeew üs üüs schälj,	as we uk da ferjeewe, wat üs schäli sän.	Än fäär üs ai önj fersäking	ouers liis üs fri foon dåt ärj.
Nordfriesisch (Karrharder Friesisch)	Nordfriesland, Karrharde, Deutschland			Üüre Tääte önj e hämel	läitj hålid warde dan noome	läitj kaame din rik	läitj schee'e dan wale	äs önj e hämel sö ok ååw e iarde	üüs däik brüdj duu üs däling	än ferjeew üs üüs schäil,	äs we ok dä ferjeewe, wat üs schäili sän.	än fäir üs äi önj fersäiking	oors liir üs fri foon dat äirch.
Nordfriesisch (Halligfriesisch)	Nordfriesland, Halligen, Deutschland			Usen Baabe öön di hämel	leet hilid warde daan noome	leet kame din rik	leet skee'e daan wale	us öön di hämel, su ok uwe ju iarde	us däächlik bruad düün us däling	än ferjeew us us skul	us wii ok dä ferjeewe wat us skuli sän.	Än feer us ee öön ferseeking	man lias us fri foon dat maol.
Nordfriesisch (Nordergoesharder / Hoolmer)	Nordfriesland, Ockholm, Deutschland			Öösen Fooje oun e hemel	läit hilid waare dan noome	läit kååme din rik	läit schäin dan wale	as oun e hemel, sü uk e eerde. w	öös doik bruud duun öös däling	än ferjeew öös öös schäil	as wi uk dä ferjeewe wat öös schäili sän.	Än feer öös äi oun fersäiking	oors liis öös fri foon dat hiin.
Nordfriesisch (Nordergoesharder / Hoorner)	Nordfriesland, (nördliche) Nordergoesharde, Deutschland			Üüsen Fååje oun e hemel	läit hilid waare dan noome	läit kaame din rik	läit schäin dan wale	as oun e hemel, sü uk aw e eerde.	üüs daik bruud duun üüs däling	än ferjeew üüs üüs schäil	as wi uk dä ferjeewe wat üüs schäili sän.	Än fäär üüs äi oun fersäiking.	års liis üüs fri fun dat hiin.
Nordfriesisch (Mittelgoesharder)	Nordfriesland, (südliche) Nordergoesharde, Deutschland			Üüsen Aad oon e hemel	leet halid war dan nååme	leet kääm din rik	leet schiin dan wal	as oon e hemel so uk ä e eerd.	üüs daik bruud duun üs däling	än ferjääf üs üüs schül	as wii uk dä ferjääf, wat üs schüli sän.	Än föör üs ää oon ferseeking.	oors liis üs fräi fon dat äärch.
Nordfriesisch (Südergoesharder)	Nordfriesland, Südergoesharde, Deutschland			Üsen Fååðer öön di hämel	leet hiligd waare dan noome	leet kame din rik	leet schiin dan wale	as öön di hämel, so ok a jü eerde.	üs deeglig bruad düün üs däling	un ferjeew üs üs schül,	as wi ok dü ferjeew, wat üüs scheeli sän.	Un feer üs äi öön ferseeking.	ååwer lias üs frai fon dat eerig.
Angelsächsisch; † (Altenglisch, um 1000)	England	450	!498.9343265552.375599552° 23′ N, 1° 4′ W	Fæder ūre, þū þe eart on heofonum;	Sīe þīn nama ȝehālgod,	tō becume þīn rīċe,	ȝeƿurþe þīn ƿilla,	on eorðan sƿā sƿā on heofonum.	Ūrne ȝedæȝhƿamlican hlāf sele ūs tōdæȝ,	and forȝif ūs ūre gyltas,	sƿā sƿā ƿē forȝifaþ ūrum gyltendum,	and ne ȝelǣd þū ūs on costnunge,	ac ālīes ūs of yfele, sōþlīce.
Englisch	Vereinigtes Königreich u. a.	1700	!495.2978525553.787672553° 47′ N, 4° 42′ W	Our Father in heaven,	hallowed be your name,	your kingdom come,	your will be done,	on earth as in heaven.	Give us today our daily bread.	Forgive us our sins	as we forgive those who sin against us.	Save us from the time of trial	and deliver us from evil.
Scots	Südschottland	1500	!496.6491705555.497527555° 30′ N, 3° 21′ W	Faither o us aa, bidin abune,	thy name be halie.	Let thy reign begin.	Thy will be dune,	on the erthe, as it is in Hevin.	Gie us ilka day oor needfu fendin	an forgie us aa oor ill-deeds,	e’en as we forgie thae wha dae us ill	as lat us no be testit,	but sauf us frae the Ill-Ane
Altnordisch; † (Runen- und lateinische Schrift)	Nordeuropa	800	!508.2617195560.930432560° 56′ N, 8° 16′ O	ᚠᛆᚦᛅᛦ ᚢᚮᛦ ᛋᚮᛘ ᛆᛋᛐ ᛁ ᚼᛁᛘᛚᚤᛘ Faðer uor som ast i himlüm,	ᚼᛆᛚᚵᛆᚦ ᚡᛆᚱᚦᛅ ᚧᛁᛏ ᚿᛆᛘᛆ• halgað warðe þit nama.	ᛐᛁᛚᚴᚮᛘᛘᛅ ᚧᛁᛏ ᚱᛁᚴᛁᛅ• Tilkomme þit rikie.	ᛋᚴᛁᛅ ᚧᛁᚿ ᚢᛁᛚᛁᛅ Skie þin uilie	ᛋᚮ ᛋᚮᛘ ᛁ ᚼᛁᛘᛘᛆᛚᛆᚿ ᛋᚮ ᚮᚼ ᛒᚮ ᛁᚮᚱᛑᛆᚿᚿᛅ• so som i himmalan so oh bo iordanne.	ᚡᚮᚱᛐ ᛑᛆᚼᛚᛁᚼᛆ ᛒᚱᚮᚦ ᚵᛁᚠ ᚮᛋ ᛁ ᛑᛆᚼ• Wort dahliha broð gif os i dah.	ᚮᚼ ᚠᚮᛦᛚᛆᛐ ᚮᛋ ᚢᚮᚱᛆ ᛋᚴᚢᛚᛑᛆᛦ Oh forlat os uora skuldar	ᚼᚮ ᚼᚮᛘ ᚮᚼ ᚢᛁ ᚠᚮᛦᛚᛆᛐᛅ ᚧᛅᛘ ᚮᛋ ᛋᚴᚤᛚᛑᛁᚼᛁ ᛆᚱᛅ• so som oh ui forlate þem os sküldihi are.	ᚮᚼ ᛁᚿᛚᛅᚦ ᚮᛋ ᛁᚴᚴᛁᛅ ᛁ ᚠᚱᛅᛋᛐᛆᛚᛋᛆᚿ• Oh inleð os ikkie i frestalsan	ᚢᛐᛆᚿ ᚠᚱᛅᛚᛋ ᚮᛋ ᛁᚠᚱᛆ ᚮᚿᛑᚮ• utan frels os ifra ondo.
Dänisch	Dänemark u. a.	900	!512.5683595555.677584555° 41′ N, 12° 34′ O	Fader vor, du som er i himlene!	Helliget vorde dit navn,	komme dit rige,	ske din vilje	som i himlen således også på jorden;	giv os i dag vort daglige brød,	og forlad os vor skyld,	som også vi forlader vore skyldnere,	og led os ikke ind i fristelse,	men fri os fra det onde.
Schwedisch	Schweden, Finnland	1550	!516.4794925564.033744564° 2′ N, 16° 29′ O	Fader Vår, som är i himmelen!	Helgat varde ditt namn;	tillkomme ditt rike;	ske din vilja,	såsom i himmelen så ock på jorden;	vårt dagliga bröd, giv oss idag;	och förlåt oss våra skulder,	såsom ock vi förlåta dem oss skyldiga äro,	och inled oss icke i frestelse,	utan fräls oss ifrån ondo.
Norwegisch (Bokmål und Nynorsk)	Norwegen	1850	!514.8974615566.843807566° 51′ N, 14° 54′ O	Fader vår, du som er i himmelen! Vår Far i himmelen!	Helliget vorde ditt navn. Lat namnet ditt helgast.	Komme ditt rike, Lat riket ditt koma.	Skje din vilje, Lat viljen din råda	som i himmelen så og på jorden. på jorda slik som i himmelen.	Gi oss i dag vårt daglige brød, Gjev oss i dag vårt daglege brød,	og forlat oss vår skyld tilgjev oss vår skuld,	som vi og forlater våre skyldnere, slik vi òg tilgjev våre skuldnarar.	og led oss ikke inn i fristelse, Og lat oss ikkje koma i freisting,	men fri oss fra det onde. men frels oss frå det vonde.
Isländisch	Island	1150	!481.6308595564.942160564° 57′ N, 18° 22′ W	Faðir vor, þú sem ert á himnum.	Helgist þitt nafn,	til komi þitt ríki,	verði þinn vilji,	svo á jörðu sem á himni.	Gef oss í dag vort daglegt brauð.	Fyrirgef oss vorar skuldir,	svo sem vér og fyrirgefum vorum skuldunautum.	Og eigi leið þú oss í freistni,	heldur frelsa oss frá illu.
Färöisch	Färöer	1600	!493.1390385561.879459561° 53′ N, 6° 52′ W	Faðir vár, Tú, sum ert í Himli.	Heilagt verði navn Títt.	Komi ríki Títt.	Verði vilji Tín,	sum í Himli, so á jørð.	Gev okkum í dag okkara dagliga breyð.	Og fyrigev okkum syndir okkara,	so sum vit eisini fyrigeva teimum, ið móti okkum synda.	Leið okkum ikki í frestingar,	men frels okkum frá tí illa.

Vergleichstabelle slawischer Sprachen

Sprache	Sprachgebiet	Erstes Auftreten ca.	Ungefährer Mittelpunkt der Region	Vater unser im Himmel,	geheiligt werde Dein Name.	Dein Reich komme.	Dein Wille geschehe	wie im Himmel, so auf Erden.	Unser tägliches Brot gib uns heute.	Und vergib uns unsere Schuld,	wie auch wir vergeben unseren Schuldigern.	Und führe uns nicht in Versuchung,	sondern erlöse uns von dem Bösen.
Altkirchenslawisch; † („Altbulgarisch“) (kyrillische und glagolitische Schrift und Transliteration)	Großmähren	860	!514.6337895550.007739550° 0′ N, 14° 38′ O	Отьчє NÁ, ижє єсѝ NA Nє́Бєси, Ⱁⱖ̃ⰵ ⱀⰰⱎⱏ ⰻⰶⰵ ⰵⱄⰻ ⱀⰰ ⱀⰱ̃ⱄⱑⱈⱏ Ottše naš iže esi na nebesi	дA свѧти́тъ сѧ и́мѧ твоє̀, ⰴⰰ ⱄⱅ̃ⰻⱅⱄⱔ ⰻⰿⱔ ⱅⰲⱁⰵ da swętit sę imę twoye	дA прїи́дєтъ цє́сAрьство твоє̀, ⰴⰰ ⱂⱃⰹⰻⰴⰵⱅⱏ ⱌⱃ̃ⱄⱅⰲⰹⰵ ⱅⰲⱁⰵ da pridet tsarstwo twoje	дA Бꙋдєтъ во́Λє твоє ⰴⰰ ⰱⱆⰴⰵⱅ ⰲⱁⰾⱑ ⱅⰲⱁⱑ da budet wolya twoya	ѣ́кԝ NA Nє́Бєси и NA зємΛѝ: ⱑⰽⱉ ⱀⰰ ⱀⰱ̃ⱄⰻ ⰻ ⱀⰰ ⰸⰭⰿⰾⰻ yako na nebesi i na zemli	χΛѣ́Бъ NÁшь NAсꙋ́щNъιй дÁждь NÁшь дь́иьсь ⱈⰾⱑⰱⱏ ⱀⰰⱎⱏ ⱀⰰⱄⱆⱋⱀⱏⰹⰻ ⰴⰰⰶⰴⱏ ⱀⰰⰿⱏ ⰴⱀⰵⱄⱏ χlyab naš nasuštńi dažd nam dnes	и ԝстÁви NÁмь до́Λги NÁшѧ, ⰻ ⱉⱄⱅⰰⰲⰻ ⱀⰰⰿⱏ ⰴⱁⰾⰳⰻ ⱀⰰⱎⱔ i ostawi nam dlgii našę	ѣ́кԝ и мы̀ ԝстAвΛѧ́ємъ доΛжNикԝ́мъ NÁшъιмъ: ⱑⰽⱉ ⰻ ⰿⱏⰹ ⱉⱄⱅⰰⰲⰾⱑⰵⰿⱏⰹ ⰴⱁⰾⰶⱀⰻⰽⱉⰿⱏ ⱀⰰⱎⱏⰹⰿⱏ yako i mi ostawlyayem dlžnikom	и Nє въвєдѝ NÁшъ въ NAпÁсть, ⰻ ⱀⰵ ⰲⰲⰵⰴⰻ ⱀⰰⱄⱏ ⰲⱏ ⱀⰰⱂⰰⱄⱅⱏ i ne wwedi nas wo napast	Nъ изБÁви NÁсъ о́тъ ΛꙋкÁвAгԝ ⱀⱁ ⰻⰸⰱⰰⰲⰻⱀ ⰰⱄⱏ ⱉⱅ ⰾⱆⰽⰰⰲⰰⰳⱉ no izbawi nas ot lukawayo
Neukirchenslawisch	Slawische Orthodoxe Kirche, Osteuropa	1600	!537.5292975555.727110555° 44′ N, 37° 32′ O	…О́̕ч̃є Nа́мъ, и́̕жє Є̕сѝ Nа NБ̃сѣ́χъ,	да ст̃и́тсѧ и́̕ма твоє̀:	да прїи́дєтъ цр̔̑твїє твоє̀:	да Бꙋ́дєтъ во́Λѧ твоѧ̀:	ѩ́̕кԝ Nа NБ̃сѝ, и̕ Nа ӡємΛѝ:	χΛѣ́Бъ Nа́шъ Nасꙋ́щNый да́ждь Nа́мъ дNє́сь:	и̕ ԝ̕ста́ви Nа́мъ до́Λги Nа́шѧ,	ѩ́̕кԝ и̕ мы̀ ԝ̕ставΛѧ́ємъ доΛжикԝ́мъ Nа́шымъ:	и̕ Nє ввєдѝ Nа́съ въ Nапа́сть,	Nо и̕ӡБа́ви Nа́съ ԝ͆ Λꙋка́вагԝ
Russisch	Russland u. a.	1800	!596.1523445563.704722563° 42′ N, 96° 9′ O	Отче наш, сущий на небесах!	да святится имя Твое;	Да приидет Царствие Твое;	да будет воля Твоя	и на земле, как на небе;	Хлеб наш насущный дай нам на сей день;	И прости нам долги наши,	как и мы прощаем должникам нашим;	И не введи нас в искушение,	но избавь нас от лукавого.
Ruthenisch (Altweißrussisch) †	Großfürstentum Litauen	1350	!529.1796885552.961875552° 58′ N, 29° 11′ O	ОтчÉ NAш що NA NÉБі!	NEχÁй свѧти́тьсѧ имѧ́ твоє́,	при́йдE цÁрство твоє́.	NEχÁй Бү́дE во́Λѧ твоѧ́,	ѧк NA NEБі, тAк и NA ȝEмΛí.	ХΛіБ NAш щодÉNNий дAй NAм сЁго́дNі.	И прости́ NАм довги́ NÁші,	ѧк и ми прощÁємо довѫNикÁм NÁщим.	И NE ввEди́ NAс ү спокү́сү,	A иȝБÁви NAс од ΛүкÁвого.
Belarussisch	Belarus	1800	!527.5646975553.969012553° 58′ N, 27° 34′ O	Ойча наш, які ёсьць у нябёсах!	Хай сьвяціцца імя Тваё.	Хай прыйдзе Царства Тваё.	Хай будзе воля Твая	й на зямлі, як на небе.	Хлеб наш надзённы дай нам на сённа;	і даруй нам даўгі нашыя,	як і мы даруем даўжнікам нашым.	І ня ўвядзі нас у спакусу,	але аслані нас ад злога
Ukrainisch	Ukraine	1800	!530.5364995550.447011550° 27′ N, 30° 32′ O	Отче наш, що єси на небесах!	Нехай святиться Ім'я Твоє,	нехай прийде Царство Твоє,	нехай буде воля Твоя,	як на небі, так і на землі.	Хліб наш насущний дай нам нам сьогодні	І прости нам провини наші	як і ми прощаєм винуватцям нашим.	І не введи нас у спокусу,	але визволи нас від лукавого!
Karpato-russinisch	Ukraine u. a.	1800	!522.5878915549.066668549° 4′ N, 22° 35′ O	?	?	?	?	?	?	?	?	?	?
Jugoslawo-russinisch	Serbien, Kroatien	1923	!519.0722665545.521744545° 31′ N, 19° 4′ O	?	?	?	?	?	?	?	?	?	?
Polnisch	Polen	1136	!521.0058595552.227799552° 14′ N, 21° 0′ O	Ojcze nasz, któryś jest w niebie	święć się imię Twoje;	przyjdź królestwo Twoje;	bądź wola Twoja	jako w niebie tak i na ziemi;	chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj;	i odpuść nam nasze winy,	jako i my odpuszczamy naszym winowajcom;	i nie wódź nas na pokuszenie;	ale nas zbaw ode Złego.
Schlesisch	Oberschlesien, Tschechisch-Schlesien	1400	!518.5229495550.106488550° 6′ N, 18° 31′ O	Uojcze nasz, kery jeżeś we ńebje,	bydź pośwjyncůne mjano Twoje.	Przińdź krůlestwo Twoje,	bydź wola Twoja,	jako we ńebje, tak tyż na źymji.	Chlyb nasz kożdodźynny dej nům dźiśej.	A uodpuść nům nasze winy,	jako a my uodpuszczůmy naszym wińńikům.	A ńy wůdź nos na pokuszyńy,	nale zbow nos uode złygo.
Kaschubisch	Nordpolen	1450	!516.8310555554.046489554° 3′ N, 16° 50′ O	Wójcze nasz, chteri jes v njebjesech,	svjêce sê jimjê twóje.	Przindze krolestwo twóje.	Bêdze wólo twója,	jak v njebje tak na zemji.	Chleba naszeho povszedneho daj nom dzis.	A wódpusce nom nasze vjine,	jak e me wódpuszczome naszim vjinovajcom.	A njewódze nas na pokuszenje,	ale nas zbavji wóde złeho.
Slowinzisch; †	Nordostpommern	1450	!520.1049805554.149567554° 9′ N, 20° 6′ O	Otczé nasz szczo na nebi!	Necháj swjatíťsja imjá twoé.	Necháj príjde cárstwo twoé.	Necháj búde wólja twojá,	jak na nébi, tak i na zemlí.	Chlib nasz szczodénnij daj nam sëgódni.	I prostí nam dowgí nászi,	jak i mi proszczáemo dowžnikám nászim.	I ne wwedí nas u spokusu,	a izbáwi nas od lukáwogo.
Polabisch; †	Nordostdeutschland, Nordwestpolen	700	!514.5458985553.435719553° 26′ N, 14° 33′ O	Aita nos, tâ toi jis wâ nebesai,	sjętü wordoj tüji jaimą;	tüji rik komaj;	tüja wüľa mo są ťüńot	kok wâ nebesai tok no zemi;	nosę wisedanesnę sťaibę doj nam dâns;	a wütâdoj nam nose greche,	kok moi wütâdojeme nosim gresnarem;	ni bringoj nos wâ warsükongę;	toi losoj nos wüt wisokag chaudag.
Niedersorbisch	Niederlausitz	600	!514.3481455551.754240551° 45′ N, 14° 21′ O	Wóśce nas, kenž sy na njebju,	wuswěśone buź Twójo mě;	pśiź k nam Twójo kralejstwo;	Twója wóla se stań	ako na njebju, tak teke na zemi.	Wšedny klěb naš daj nam źinsa,	a wódaj nam naše winy,	ako my wódawamy swójim winikam.	A njewjeź nas do spytowanja	ale wumóž nas wót togo złego
Obersorbisch	Lausitz	600	!514.4305425551.179343551° 11′ N, 14° 26′ O	Wótče naš, kiž sy w njebjesach.	Swjeć so Twoje mjeno.	Přińdź Twoje kralestwo.	Stań so Twoja wola,	kaž na njebju, tak na zemi.	Wšědny chlěb naš daj nam dźens.	Wodaj nam naše winy,	jako my tež wodawamy swojim winikam.	A njewjedź nas do spytowanja,	ale wumóž nas wot złeho.
Slowakisch	Slowakei	950	!519.4787605548.741701548° 45′ N, 19° 29′ O	Otče náš, ktorý si na nebesiach,	posväť sa meno tvoje,	príď kráľovstvo tvoje,	buď vôľa tvoja,	ako v nebi, tak i na zemi.	Chlieb náš každodenný daj nám dnes	a odpusť nám naše viny,	ako i my odpúšťame svojim vinníkom.	A neuveď nás do pokušenia,	ale zbav nás Zlého,
Tschechisch	Tschechien	1200	!515.5786135549.745781549° 45′ N, 15° 35′ O	Otče náš, jenž jsi na nebesích,	posvěť se jméno tvé,	přijď království tvé,	buď vůle tvá	jako v nebi, tak i na zemi.	Chléb náš vezdejší dej nám dnes	a odpusť nám naše viny,	jako i my odpouštíme našim viníkům	a neuveď nás v pokušení,	ale chraň nás od zlého.
Knaanisch; † (hebräische Schrift und Transliteration)	Tschechien	1100	!515.5786135549.745781549° 45′ N, 15° 35′ O	ותצי נש, כתרי יסו ונבסיח wottsje nash, kterj jesw wnebesjech	אתי פסויצני יסת ימן ייח atja poswjetsunj jest jimin jojich	אתי פרזיד כרלוסתוי ייח atja przijde krolewstwoj jojich	אתי ס־סתן ייח ול atja se stan jojich wola	יכ ונב, תכ ע נזמ jak wnebe, tak i nzemi	חלב נש וזדישי דיי נם דנס chleba naseho wzedejshij djaj nom dans	א אדפסתי נם נש דלה a odpustje nom nashe dolih	יכ ע מע אדפושתים נשם דלזיניכום jak a me odpuwshtjome nashim dolzjnajkwom	א נוודו נס ופכשני a nwewodw nas wpokushenje	אל וסובדי נס אד זלה al wswobedje nas od zleho
Bulgarisch	Bulgarien	1450	!525.4443365542.811522542° 49′ N, 25° 27′ O	Отче наш, Който си на небесата!	Да се свети Твоето име,	да дойде Твоето Царство,	да бъде Твоята воля,	както на небето, тъй и на земята;	насъщния ни хляб дай ни днес,	и прости нам дълговете ни,	както и ние прощаваме на нашите длъжници,	и не въведи нас в изкушение,	но избави ни от Лукавия;
Banater Bulgarisch	Banat, Rumänien und Serbien	1750	!520.7971195545.560218545° 34′ N, 20° 48′ O	Otche nash, kojto si na nebesata,	da se sveti imeto Ti,	da dojde carstvoto Ti,	da ba'de voljata Ti	kakto na nebeto, ta'j i na zemjata.	Nasa'shtnijat ni khljab dai ni dnes,	i prosti nam da'lgovete ni,	kakto i nie proshtavame na dla'zhnitsite si,	i ne ni va'vezhdaj v iskushenie,	no izbavi ni ot lukavija.
Mazedonisch	Mazedonien	1793	!521.7309575541.672912541° 40′ N, 21° 44′ O	Оче наш, кој си на небесата,	да се свети името Твое;	да дојде царството Твое;	да биде волјата Твоја	како на небото, така и на земјата.	Лебот наш насушен дај ни го денес,	и прости нѝ ги долговите наши,	како што им ги проштаваме и ние на нашите должници.	И не нѐ воведи во искушение	но избави не од лукавиот
Ägäis-Mazedonisch	Nordgriechenland	1850	!521.9946295541.112469541° 7′ N, 22° 0′ O	Oče naą, ąto si na neboto,	da se sveti tvoeto ime.	Da dojde tvoeto carstvo.	Da bide tvojata volja,	kako na neboto, taka i na zemjata.	Lebot naą nasuąen daj ni go deneska.	I prosti ni gi dolgovite,	kako i nie ąto im gi proątavane na naąite dolľnici.	I ne vovedubaj ne vo iskuąenie,	tyky izbavi ne od zloto.
Bosnisch	Bosnien und Herzegowina	1631	!518.0175785544.103365544° 6′ N, 18° 1′ O	Oče naš, koji jesi na nebesima,	sveti se ime tvoje,	dođi kraljevstvo tvoje,	budi volja tvoja,	kako na nebu tako i na zemlji.	Kruh naš svagdanji daj nam danas,	i otpusti nama duge naše,	kako i mi otpuštamo dužnicima našim,	i ne uvedi nas u napast,	nego izbavi nas od zla.
Kroatisch	Kroatien u. a.	1400	!516.1499025545.490946545° 29′ N, 16° 9′ O	Oče naš, koji jesi na nebesima,	sveti se ime tvoje,	dođi kraljevstvo tvoje,	budi volja tvoja,	kako na nebu tako i na zemlji.	Kruh naš svagdanji daj nam danas,	i otpusti nam duge naše,	kako i mi otpuštamo dužnicima našim,	i ne uvedi nas u napast,	nego izbavi nas od zla.
Moliseslawisch	Campobasso, Italien	1500	!514.6666675541.566667541° 34′ N, 14° 40′ O	Tata naš, ka jesi na nebu,	da bi bija sfe sfeti jima tvoj,	da bi doša tvoj kraljar,	da bi sa čila ono ka hoš ti,	na nebu a zgora sfita.	Daj nami naš kruh saki dan	a jam nami naše duge,	kaka mi hi jamivama drugimi.	A nomo nasa čit past na tendacijunu,	ma zdriš nasa do zlo.
Serbisch	Serbien u. a.	1400	!520.8740235544.056012544° 3′ N, 20° 52′ O	Оче наш, Који си на небесима,	да се свети име Твоје	да дође Царство Твоје,	да буде воља Твоја,	и на земљи као на небу.	Хлеб наш насушни дај нам данас;	и опрости нам дугове наше	као што и ми опраштамо дужницима својим;	и не уведи нас у искушење,	но избави нас од злога.
Slowenisch	Slowenien u. a.	1000	!514.5019535546.050361546° 3′ N, 14° 30′ O	Oče naš, ki si v nebesih,	posvečeno bodi tvoje ime,	pridi k nam tvoje kraljestvo,	zgodi se tvoja volja	kakor v nebesih tako na zemlji.	Daj nam danes naš vsakdanji kruh	in odpusti nam naše dolge,	kakor tudi mi odpuščamo svojim dolžnikom,	in ne vpelji nas v skušnjavo,	temveč reši nas hudega.
Resianisch	Friaul-Julisch Venetien, Norditalien	1850	!513.2385255546.263443546° 16′ N, 13° 14′ O	Oggià nash cha ste tou Nebbe,	Svete bodi uvashe İmme,	pridi han uvasha Crajuscha,	bodi sdilana uvasha volontat,	tachoj tou Nebbe pà sè nà Semgnì.	Dajtenan nash uvsachidigni Cruh,	anù otpustitenan nashe dolhe	taccoj mi odpushgiamo nashin dushnichen	anù ni pijtenas tou tentaziun	mà vibranitenas od hudaha.

Vergleichstabelle indoiranischer und türkischer Sprachen

Sprache	Sprachgebiet	Erstes Auftreten ca.	Ungefährer Mittelpunkt der Region	Vater unser im Himmel,	geheiligt werde Dein Name.	Dein Reich komme.	Dein Wille geschehe	wie im Himmel, so auf Erden.	Unser tägliches Brot gib uns heute.	Und vergib uns unsere Schuld,	wie auch wir vergeben unseren Schuldigern.	Und führe uns nicht in Versuchung,	sondern erlöse uns von dem Bösen.
Sanskrit; † (Devanagari-Schrift und lat. Transliteration)	Indien	-1200	!579.1455085521.207459521° 12′ N, 79° 9′ O	भो अस्माकं स्वर्गस्थ पितः, Bho asmākaṃ svargastha pitaḥ	तव नाम पवित्रं पूजयतां tava nāma pavitraṃ pūjyatāṃ	तव राज्यमायातु tava rājyamāyātu	तवेच्छा सिध्यतु tavecchā sidhyatu	यथा स्वर्गे तथा मेदिन्यामपि yathā svarge tathā medinyāmapi	श्वस्तनं भक्ष्यमद्यास्मभ्यं देहि śvastanaṃ bhakṣyamadyāsmabhyaṃ dehi	वयञ्च यथास्मदपराधिनां क्षमामहे, vayañca yathāsmadaparādhināṃ kṣamāmahe	तथा त्वमस्माकमपराधान् क्षमस्व tathā tvamasmākamaparādhān kṣamasva	अस्मांश्च परीक्षां मा नय, asmāṃśca parīkṣāṃ mā naya	अपि तु दुरात्मत उद्धर api-tu durātmata uddhara
Urdu (Persische Schrift und Transliteration)	Pakistan, Indien	1500	!575.7617195526.824071526° 49′ N, 75° 46′ O	اے همارےباپ تو جو آسمان پر ہے Ai hamāre bāp, tū jo āsmān par hai	تیرا نام پاك مانا جاےٴ terā nām pāk mānā jāe	تیری بادشاهی آےٴ terī bādśāhay āe	تیری مرضی […] پوری هوتی terī marzī […] pūrī hotī	جیی آسمان پر ہے زمین پر بھی هو۔ jaise āsmān par hai, zamīn par bhī ho	همارے رو ز كی روٹی آج ہمیں دے hamāri roz kī roṭī āj hameń de	اور […] تو همارے قصودهمیں مخش۔ aur […] tū bhī hamāre qarz hameń mukhāś	جس طرح هم اپے قصودواروں كو مخشتے هییی jis tarah ham ape qarz-dāroń ko mukhaśte hai	اور همیں آ زمائش میں نہ پرط ے دے aur hameń āzmāiś meń nah parte de	بالكہ همیں برایئ سے بچا۔ balki hameń burāī se bacā
Kashmiri (Devanagari und Transliteration)	Indien, Pakistan	1250	!576.8164065532.435613532° 26′ N, 76° 49′ O	हे सशभमंरगां रेरगवने साने भाले He swargasmādž redžawane sāne māle	सान नावा झेस समपनिना tšyānu naw šṛāšu sampanin	सान राशा यियिना tšyānu rādžy yiyin	सान अपडरापाहा […] करन यियिना tšyānu khatirkhāh […] karan yiyin	सशभमंरगा यिथ कवसरसमंरगा डिथ swargasmādž yithu bhawasarasmādž tithu	सानिसा रगावनसा लायापा खराका अरगा असमे कियिवा sanis džawanas lāyakh khurāk adž asme diyiw	किय सनु करसा असमे माढा करिवा bhiya sanu karz asme māf kariw	यिथ असि पननृना करसाकारना माढा कराना किहा yithu asi pananyan karzdāran māf karan tšhyih	किय अरगमायिसिमंरगा असमे म हयिवा bhiya azmāyišimādž asme ma hyayiw	लेकिना यकृरनिसि मकलाविवा lekin yatšhyaraniše mukalāwitaw
Sindhi (Persisch-Arabische Schrift und Transliteration)	Pakistan (Sindh), Nordindien	700	!567.0166025524.926295524° 56′ N, 67° 1′ O	اي اسانجا پيٴ جو تُون آسمان ۾ آهٍي Ai asān̲-jā piu, jo āsmāna men̲ āhe	تنهٍ تُهنجو نالو پاڪُ ڪري ڄاﮣعِي tun̲hin̲-jo nālo pāku kare j’aṇije	تُهنجِي مارشاھِي اﭼي ﺗ تُهنجِي مرضِي جٍئ آسمان Tun̲hin̲-jī bādśāhī ace	[…] اﭼي […] مرضِي Tun̲hin̲-jī marzī jīan̲ […] te thie […]	تُهنجِي مارشاھِي […] ﺗ تُهنجِي […] جٍئ آسمان […] āsmāna men̲ āhe tīan̲ zamīna […]	آهي تٍُي زمڍن تي ٿنُي اسانجِي توڻِ اساذكي اڄُ ڎي Asān̲-jī toṇi asān̲ khe aj’u ḍ’e	۽ اساجنِ ڎوهنِ كي مافُ ڪر Ain̲ asān̲-jani ḍ’ohani khe māf kar	جٍيُ اسيٍ پھجنِ ڎُهارِنِ ڪي مافُ ٿا ڪريُون jīan̲ asīn̲ pan̲hin̲-jani ḍ’uhāriani khe māf thā kariūn̲	۽ اسانڪي آزماشُ ۾ ﻨ ني Ain̲ asān khe āzmāiśa men̲ na nen̲	اُٽلو اَسانڪي بڇِڙايُِيُ كان ڇڎاء uṭlo asān̲ khe buchiṛāia khān̲ chaḍ’āi
Hindi (Dewanagari-Schrift und Transliteration)	Indien	1000	!578.3105475521.534847521° 32′ N, 78° 19′ O	हे हमारे सवगृबासी पिता He hamāre svargbāsī pita:	तेरा नाम पवितर किया जाय Terā nām pavitra kiyā jāe.	तेरा राजय आवे Terā rājya āe.	तेरी इचछा […] पूरी हॊय Terī icchā […] pūrī ho.	जैसे सवगृ में वैस पृथवी पर jaise svarg men̲ vaise pṛithvī par	हमारी दिनभर की रॊटी आज हमें दे Hamārī dinbhar kī roṭī āj hamen̲ de.	और […] तैसे हमारी ऱिनॊं कॊ श़मा कर Aur […] taise hamārī ṛiṇon̲ ko kṣamā kar.	जैसे हम अपने ऱिणियॊं कॊ कशमा करते हैं jaise ham apne ṛiṇiyon̲ ko kṣamā karte hain̲	और हमें परिकशा में मत डाल Aur hamen̲ parīkṣā men̲ mat ḍāl,	परनतु दुशट से बचा parantu duṣṭ se bacā.
Gujarati (Gujarati-Schrift und Transliteration)	Mumbai u. a., Nordindien	1500	!572.5097665523.120154523° 7′ N, 72° 31′ O	અરે સવરગમા રેહવાવાલા અમારા બાપ Are swargmā rehawāwālā amārā bāp	તારૂ નામ પવિતર થાય tārũ nām pawitr thāē,	તારૂ રાઝ આવૈ tārũ rādž āwai	તારા મનમાફક […] કરયૂ ઝાય tārā manmāfak […] karyū̃ dzāē	સવરગમા ઝયેવૂ તયેવૂ ઝગતમા swargmā džyewū̃ tyewū̃ džagatmā,	અમોને ઝિવાલાયેક ખાવાને આઝ અમોને આપૌ amō̃ne džiwālāyek khāwāne ādž amō̃ne āpau,	વલી અમરૂ ઋણ અમોને છોડયૂ walī amarū̃ ṛṇ amō̃ne tšoḍyū̃	ઝયેવા અમે પોતાના કઝદારોને છોડિયે છહયે džyewā ame potānā kardzdārō̃ne tšoḍiyẽ tšhahyẽ.	વલી પરીકશામા અમોને લયૌ walī parīkšāmā amō̃ne mā lyau	પણ ભૂડાઈથી છોડાવૌ paṇ bhūḍāīthī tšhoḍāwau.
Farsi (Persisch-Arabische Schrift und Transliteration)	Iran u. a.	900	!560.5566415532.842674532° 51′ N, 60° 33′ O	اي پدرِ ما كه در آسماني Ey Pedare mâ, ke dar âsmânî	نامِ تو مقدس باد nâme To moqaddas bâd	ملكوتِ تو بيآياد malakût To beâyad	و ارادتِ تو […] نافز باد o erâdete To […] nâfez bâd	چنان كه در آسمان است بر زمي čonân ke dar âsmân ast bar zamî	نانِ روزينه مارا در ين روز بما به بىش nâne ruzâneye mârâ dar in ruz be mâ bebaxš	و […] قرضهاي مارا بما به بىش o […] qarzhâye mârâ be mâ bebaxš	آن چنان كه قرزضارانِ خودرا مي بىشيم ân čonân ke qarzdârâne xodrâ mîbaxšîm	و مارا در مهرضِ آزمايش ميآور o mârâ dar ma'raze âzmâyeš mayâvar	بلكه از شرير ضلاسي balke az šarîr xalâsî de
Singhalesisch (Singhalesische Schrift und Transliteration)	Sri Lanka	-250	!580.7275395507.58032857° 35′ N, 80° 44′ O	සවගීයෙහි වැඩසිටින අපග් පියානනවහන්ස Swargayehi waeḍasiṭina apagē piyānanwahansa	ඔබවහන්සේගේ නාමය සුඩවෙවා obawahansēgē nāmaya suddhawwo	ඔබවහන්සේගේ රාජයය එවා obawahansēgē rādžyaya ewā	ඔබවහන්සේගේ කැමැත්ත […] කරනුලැබෙවා obawahansēgē kämätta […] karanuläbwo	සවගීයෙහිමෙන් භුමියෙහිද swarga yehimen bhumiyehida	අපේ දවස්පතා භොඪනය අපට අද දිවදාලමැනව apē dawaspatā bhodžanaya apaṭa ada diwadālamänawa	[…] අපේ නයත් අපට කශමාවී වදාලමැනව […] apē nayat apaṭa kšamāwī wadālamänawa	අපේ නයකාරයන්ට අපි කශමාවෙන්නාක්මෙන් […] apē nayakārayanṭa api kšamāwennākmen […]	අප පරිකශාවිමට නොපමුනුවා apa parikšāwimaṭa nopamunuwā	නපුරෙන් අප ගලවා වදාලමැනව napuren apa galawā wadālamänawa
Paschtu (Persische Schrift und Transliteration)	Afghanistan, Pakistan	1550	!568.3789065531.578535531° 35′ N, 68° 23′ O	اي پلاره ژموږه چه پى آسمان كښي عٔي Ay plāra jmuǧ, če pa āsmān kx̌e ye:	نوم ستا دِ په پاكي سره وواﻳه num stā de pāk sde uwāi.	شي بادشاهت ستا دِ راشي če bāčahī stā de rāšxi.	اراده ستا […] په زمكه كښي دِ هم جاري Irāda stā […] pa zamka kx̌e de həm jāre.	لكه چه اسمان كښي ده ləka če āsmān kx̌e de	روزي د ذن ورڅي څموږ ذن و مورږ ته را كره Rozi de than ure hamore than wi muǧ ta rā kr̂e.	او پور ستا و موږ ته ونجښه Aw pura stā wi muǧ ta unǧsha,	لكه چه موږ پو ورپور خپاو ته پورونه بخښو ləka če muǧ po urpur khepaw ta purone baxx̌o.	او و آزميښت ته مو مه بيايه Aw wi azmoyəx̌t ta mo ma byāye,	مګر له مينخه د بدو مو وباسه magar la menkha de bado mo wəbāse.
Kurdisch (Kurmanci) (Lateinische, kyrillische und arabische Schrift)	Kurdistan	1250	!544.0222175536.191092536° 11′ N, 44° 1′ O	Bavê me yê li ezmanan Баве мәйи ә'змана يا بابي ما كى لسر عسمانى ساكن دبى	Bila navê te pîroz be наве тә пироз бә ناۊى ته مقدس ببه	Bila padîşahiya te bê п'адшатийа тә бе خوندكاريى ته بى	Daxwaza te […] jî bi cih bê ә'мьре тә бә و امرى ته	wek li ezmanan li ser rûyê erdê чаwа ль ә'змана öса жи ль сәр ә'рде انفاز وادهر بكن لسر عسمانى ولسر عردى	nanê me yêr rojane roj bi roj bide me нане мәйи р'оже р'ож бь р'ож бьдә мә نان اى هر روز اعرو بما بده	û li deynên me bibihûre дәйнед мә бьбахшинә قرظد ما ببقسه	wek ku em li deyndarên xwe bihûrtine чаwа кö әм жи дәйндаред хwә дьбахшиньм اوقاس ام دبخسن قرظدارانى ما	û me nebe ceribandinê у мә нәбә шер'ьбандьне نفس ما ناورشه ناۋ ذسول	lê me ji yê xerab xilas bike ле мә жь йе хьраб хьлаз кә ههما بدرنه ما ز بلا
Romani (moderne standardisierte Form)	ganz Europa und weltweit	1200	!518.8085945549.610710549° 37′ N, 18° 49′ O	Amaro Dad, savo san ade bolipe,	Teyavel arasno tiro lov,	Teyavel tiro rayan,	Teyavel tiro kam.	Sir pe bolipe, ad'a i pe phu.	De amenge, adadives, amaro sabdivesuno maro;	i khem amenge amare dosha	sir i ame khemas amare doshvalenge;	i nalija amen ade perik	ne muk amen fuyipastar
Osmanisches Türkisch; †	Osmanisches Reich	1000	!541.2756355539.901309539° 54′ N, 41° 17′ O	Ey semâvâtta olan Pederimiz,	İsmin mukaddes olsun.	Melekûtun gelsin.	İrâdetin semâda olduğu gibi,	Yer üzerinde dahi icrâ olunsun.	Yevmî etmeğimizi bize bugün ver.	Ve bize suçlu olanlara bağışladığımız misillü,	Bizim suçlarımızı bağısla.	Ve bizi iğvâya götürme,	Lakin bizi şerîrden kurtar.
Türkisch	Türkei, Zypern	1000	!532.8546145539.939225539° 56′ N, 32° 51′ O	Göklerdeki Babamız,	adın kutsal kılınsın.	Egemenliğin gelsin.	Gökte olduğu gibi,	yeryüzünde de senin istediğin olsun.	Bugün bize gündelik ekmeğimizi ver.	Bize karşı suç işleyenleri bağışladığımız gibi,	sen de bizim suçlarımızı bağışla.	Ayartılmamıza izin verme.	Kötü olandan bizi kurtar.
Gagausisch (alte kyrillische und moderne lateinische Schreibweise)	Moldawien, Gagausien	1850	!528.6550905546.298560546° 18′ N, 28° 39′ O	Ей, гӧклердӓ олан Бобамыз: Ey, göklerdä olan Bobamız:	Ко айозлансын Сенин адын. Ko ayozlansın Senin adın.	Ко гелсин Сенин Падишахлыын. Ko gelsin Senin Padişahlıın.	Ко олсун Сенин истедиин, Ko olsun Senin istediin,	ниӂӓ гӧктӓ, ӧлӓ ердӓ дӓ. nicä göktä, ölä erdä dä.	Вер бизӓ бӱӱн хергӱнкӱ екмеемизи. Ver bizä büün hergünkü ekmeemizi.	Баашла бизим борчларымызы: Baaşla bizim borçlarımızı:	Ниӂӓ биз дӓ баашлээрыз бизӓ борчлу оланнары. Nicä biz dä baaşlêêrız bizä borçlu olannarı.	Гӧтӱрмӓ бизи денемейӓ: Götürmä bizi denemeyä:	Ама куртар кӧтӱ оландан. Ama kurtar kötü olandan.
Aserbaidschanisch (Lateinische, kyrillische und arabische Schrift)	Aserbaidschan u. a.	1100	!547.7246095540.530502540° 32′ N, 47° 43′ O	Еј ҝөјләрдә олан Атамыз, اى ﮔؤيلرده اولان آتاميز	Adın müqəddəs tutulsun. Адын мүгәддәс тутулсун. سنئن آدين موقدّس اولسون	Səltənətin gəlsin. Сәлтәнәтин ҝәлсин. سلطنتئن ﮔلسئن	Göydə olduğu kimi, Ҝөјдә олдуғу кими, سنئن ائرادن	Yerdə də Sənin iradən olsun. Јердә дә Сәнин ирадән олсун. ﮔؤيده اولدوغى كئمى يرده ده اولسون	Gündəlik çörəyimizi bizə bu gün ver; Ҝүндәлик чөрәјимизи бизә бу ҝүн вер; ﮔونده لئگ چؤريئمئزى بو گون بزئه ور	Və bizə borclu olanları bağışladığımız kimi, Вә бизә борҹлу оланлары бағышладығымыз кими, و بئزئم بورجلاريميزي بو گون بئزة باغيشلا	Bizim borclarımızı da bağışla; Бизим борҹларымызы да бағышла; نجه كى، بئز ده، بئزه بورجلى اولانلارى باغيشلاييريق	Və bizi imtahana çəkmə, Вә бизи имтаһана чәкмә, بئزى ائمتاحانا چكمه	Lakin bizi şərdən xilas et. Лакин бизи шәрдән хилас ет. لاكئن شرّدن خئلاص ات

Siehe auch

• Indogermanische Sprachen
  • Albanische Sprache
  • Armenische Sprache
  • Baltische Sprachen
  • Germanische Sprachen
  • Griechische Sprache
  • Indoiranische Sprachen
  • Keltische Sprachen
  • Romanische Sprachen
  • Slawische Sprachen
• Finno-ugrische Sprachen
• Turksprachen
• Sprachen der Welt (Grafik)
• Paternosterkirche, Jerusalem (107 verschiedensprachige Mosaiktafeln mit dem Text des Vaterunser)

Quellen

Wo keine direkte Verlinkung zur Quelle besteht, dienten folgende Medien als Informationsquelle:

• Die Webseite christusrex.org
• Johann Christoph Adelung u. a.: Mithridates oder allgemeine Sprachenkunde. Berlin 1806–1817
• Karl Faulmann: Illustrirte Geschichte der Schrift. Wien 1880, Nachdruck Nördlingen 1989

Weblinks

• Der „Mithridates“ bei Google Books
• Illustrirte Geschichte der Schrift bei Google Books
• The Struggle for a Bible in Modern Greek (Memento vom 20. Oktober 2007 im Internet Archive) watchtower.org

Einzelnachweise

• Karte mit allen Koordinaten:
• OSM |
• WikiMap